Πέμπτη , 28 Μαρτίου 2024
Breaking News
Ακολουθήστε μας στο facebook

18 Οκτωβρίου 1944: Η απελευθέρωση της Λαμίας!

 

18 Οκτωβρίου 1944: Η απελευθέρωση της Λαμίας από τη ναζιστική κατοχή

Ήδη από τα τέλη Αυγούστου ξεκίνησε η γερμανική υποχώρηση. Στις 12 Οκτωβρίου 1944 απελευθερώθηκε η Αθήνα. Καθώς οι Γερμανοί έπαιρναν την άγουσα απελευθερώνονταν σταδιακά όλες οι πόλεις και τα χωριά της ανατολικής Στερεάς. Η μέρα της λευτεριάς πλησίαζε και για την πόλη μας. Παράλληλα με τη λαχτάρα της προσμονής υπήρχε διάχυτη ανησυχία. Φήμες κυκλοφορούσαν ότι οι Γερμανοί θα ανατίναζαν σημαντικά κτίρια και εγκαταστάσεις μέσα στη Λαμία για να προκαλέσουν καταστροφές στις υποδομές θέτωντας σε κίνδυνο ολόκληρη την πόλη και τον πληθυσμό της. Στόχοι ήταν οι μεγάλες αποθήκες πυρομαχικών στο στρατόπεδο Τσαλτάκη [εκεί γινόταν η μεταφόρτωση πυρομαχικών στα τρένα από το Λιανοκλάδι προς το λιμάνι της Στυλίδας), το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής στη Λεωνίδου και το τηλεφωνικό κέντρο στην Αινιάνων. Κινδύνευαν επίσης οι αποθήκες του Ερυθρού Σταυρού σε διάφορα σημεία της πόλης.

Στις 17 Οκτωβρίου μαχητές της 13ης Μεραρχίας συγκρούστηκαν με τους Γερμανούς στη Μεγάλη Βρύση. Σκοτώθηκαν 9 παλικάρια του ΕΛΑΣ. Η αγωνία κορυφώθηκε καθώς κανείς δεν ήξερε πώς θα αντιδρούσαν οι Γερμανοί. Τις κρίσιμες αυτές στιγμές τρεις άνθρωποι έσωσαν την πόλη από βέβαιη καταστροφή. Ο Ιταλός αντιφασίστας αξιωματικός του πυροβολικού, αιχμάλωτος των Γερμανών από το 1943, Ευγένιος ντε Σιμόνε έκοψε τα καλώδια των ανατινάξεων στο στρατόπεδο Τσαλτάκη. Σε μια παράλληλη ιστορία και σε συνεννόηση με την αντίσταση (ΕΛΑΝ Μαλιακού) και τους ιταλούς σκοπούς του στρατοπέδου ο αυστριακός στρατιώτης με ειδικότητα στους σιδηροδρόμους Τζόζεφ Μπλέχινγκερ έκοψε τα καλώδια και στη συνέχεια διέφυγε στη Στυλίδα υπό την προστασία του ΕΛΑΝ. (Παρέμεινε στη Λαμία. Παντρεύτηκε την Αγελική Καρακώστα και έλαβε το όνομα Ηλίας Κόκκινος, από τον πρώτο Λαμιώτη νεκρό στο αλβανικό μέτωπο). Ο τρίτος είναι ο Σουηδός Λίνερ ο οποίος κατόρθωσε να οργανώσει με επιτυχία ομάδες περιφρούρησης από ΕΠΟΝίτες γύρω από τις αποθήκες τροφίμων για την αποτροπή λεηλασιών αλλά και την ανατίναξή τους. Όταν έμαθε την πληροφορία από τον 20χρονο τότε Γεώργιο Γεωργουλόπουλο ότι επρόκειτο οι Γερμανοί να ανατινάξουν το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής έκανε παράσταση στο Γερμανό διοικητή και απετράπη η ανατίναξη.

Κάντε LIKE στη σελίδα μας στο facebook

Ξημερώνοντας του Αγίου Λουκά 18 Οκτωβρίου 1944 με το αίμα των τελευταίων θυμάτων τους να αχνίζει ακόμα οι Γερμανοί κινήθηκαν βόρεια προς την κατεύθυνση του Δομοκού. Η άλλοτε σιδερόφραχτη στρατιά του Χίτλερ που είχε εισβάλει πριν από 3,5 χρόνια στη χώρα μας με τανκς και μηχανοκίνητα υποχωρούσε εσπευσμένα με τα πόδια και ότι άλλο πρόχειρο μέσο έβρισκε. Από την τελευταία φάλαγγά τους ακούγονταν τα κλάματα και ι φωνές «μάμα μία – μάμα μία» ενός Ιταλού στρατιώτη που έσερναν μαζί τους και τον χτυπούσαν να κάνει πιο γρήγορα. Ο ΕΛΑΣ είχε λάβει εντολή να μην χτυπήσει τους υποχωρούντες Γερμανούς μέσα στις πόλεις για να μην προκληθούν θύματα ανάμεσα στον άμαχο πληθυσμό.
Μετά από 1.275 ημέρες κατοχής η Λαμία ήταν και πάλι ελεύθερη. Από το πρωί οι καμπάνες χτυπούσαν χαρμόσυνα. Τα ξημερώματα της 19ης Οκτωβρίου τα πρώτα τμήματα της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ μπήκαν στην πόλη. Πρώτο το 36ο Σύνταγμα με διοικητή τον αντισυνταγματάρχη Θύμιο Ζούλα και καπετάνιο τον Λουκά Καθούλη από την Αμφίκλεια. Ακολούθησαν το ΕΛΑΝ Μαλιακού με διοικητή τον Σόλωνα Γρηγοριάδη και καπετάνιο τον Σωτήρη Μπεγνή και του 2ου συντάγματος Παρνασσίδος με διοικητή τον Δημήτριο Δημητρίου – Νικηφόρο. Την ίδια ημέρα έφτασαν στη Λαμία τμήματα του 42ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ με διοικητή τον Φώτη Βερμαίο και καπετάνιο τον Γιώργο Χουλιάρα – Περικλή καθώς και εκπρόσωποι του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ. Παντού ο κόσμος είχε ξεχυθεί στους δρόμους για να υποδεχθεί τους σταυραϊτούς της λευτεριάς. Παντού ακούγονταν ζητωκραυγές, αντάρτικα τραγούδια, γέλια και χαρές, θυμάται ο Δημήτρης Κάιλας σημειώνοντας ότι ποτέ έως τότε η πόλη της Λαμίας δεν είχε δει τέτοιες χαρούμενες εκδηλώσεις γεμάτες πατριωτικό ενθουσιασμό. Ο Γιώργος Χουλιάρας –ο καπετάν Περικλής (τον θυμάστε από τη συγκρότηση του Μετώπου Εθνικής Σωτηρίας τον Μάιο 1941 και τη σύσκεψη στη Νέα Σφαίρα το Μάιο 1942;) θυμάται τον απίστευτο ενθουσιασμό : Εξω από τη Λαμία, ακόμα από την Άμπλιανη κι απάνω μέχρι την είσοδο της πόλης, ο κόσμος που ήταν συγκεντρωμένος δεξιά κι αριστερά του δρόμου με την εμφάνισή μας αρχισε να ζητωκραυγάζει και να χειροκροτεί .

Στο μεταξύ τα δημόσια καταστήματα είχαν καταληφθεί από τον ένοπλο λαό. Εγκαταστάθηκαν οι νέες λαϊκές αρχές και στην πόλη επικρατούσε πλήρης τάξη. Στο σημερινό κτίριο της Περιφέρειας εγκαταστάθηκαν τα γραφεία της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ.
Τα τμήματα των ανταρτών παρέλασαν στους δρόμους της Λαμίας. Από τη Λεωνίδου – Καποδιστρίου – Ρήγα Φεραίου προς την Πλατεία Ελευθερίας και το κέντρο της πόλης.

Η Μαρία Μπέικου, καπετάνισσα της 13ης Μεραρχίας θυμάται: «Με την απελευθέρωση, όταν μπήκαμε στη Λαμία, η διμοιρία μα ήταν επικεφαλής της παρέλασης της XIII Μεραρχίας. Ο κόσμος είχε πλέξει στεφάνια για μας, έριχναν λουλούδια στο πέρασμά μα. Ήταν ένα παραλήρημα. Είχαμε κόψει ήδη τις κοτσίδες και φορμάραμε τα μαλλιά μας, γιατί ήμασταν πια ελεύθεροι. Προσπαθήσαμε να είμαστε ευπαρουσίαστες. Είχαμε σιδερώσει τα παντελόνια μας, φροντίσαμε να έχουμε καθαρά πουκάμισα. Όλα χακί στρατιωτικά. Όλα έγιναν πιο επίσημα»

Στις 20 Οκτωβρίου ο Άρης επιστρέφει νικητής. «Οι αντάρτες συνεπαρμένοι από τον ενθουσιασμό τον υποδέχονταν με ζητωκραυγές και πυροβολισμούς. Τα λουλούδια πέφτουν πάνω του βροχή. Τον στεφανώνουν με στεφάνια από δάφνη και μυρτιά»
Το καλωσώρισμα του πρωτοκαπετάνιου έκανε η επονίτισσα Κούλα Βουλγαράκη – Κάιλα. Του απηύθυνε τα εξής:
«Ηρωικέ και χιλιοδοξασμένε Σταυραιτέ μας, Η πόλη μας κι ιδιαίτερη πατρίδα σου, δέχεται σήμερα με ξέχειλη χαρά τον πρωτοπόρο του αγώνα μας. Δέχεται εσένα που έριξες πρώτο το σπόρο και που σήμερα θερίζεις τους καρπούς αγώνα τριών χρόνων. Δέχεται εσένα τον ελευθερωτή της πατρίδας μας και καμαρώνει τους λεβέντες πούρχονται μαζί σου και που υπόφεραν τόσα και τόσα δεινά. Είμαστε περήφανοι, μεγάλε μας συναγωνιστή, πουρθες εδώ, στον τόπο σου, για να γιορτάσουμε όλοι μαζί την λευτεριά μας από τους άγριους κατακτητές

Την Κυριακή εψάλη δοξολογία στη Μητρόπολη. Στη συνέχεια ο Άρης και η συνοδεία του κατευθύνθηκαν στο Ξενοδοχείο του Βούλγαρη από το μπαλκόνι του οποίου εκφώνησε τον ιστορικό πια λόγο του.

Κάνοντας μια αναδρομή στον τρόπο με τον οποίο ξεκίνησε η αντίσταση και τον πρωταγωνιστικό ρόλο του λαού, τόνισε ότι ο αγώνας δεν τελείωσε αλλά θα συνεχιστεί μέχρι να κατοχυρωθούν οι ελευθερίες και τα δικαιώματα του λαού. Και αυτή είναι η πολύτιμη παρακαταθήκη της Αντίστασης.

*Απόσπασμα από την σελίδα  – «Φίλοι Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης»
Γράφουν η Βασιλική Λάζου και ο Πάνος Σωτηριου

 

Εγγραφείτε στο κανάλι μας στο You Tube

Δες επίσης

Στο νοσοκομείο εσπευσμένα ο Δημήτρης Κόκοτας….

Περιπέτεια με την υγεία του έχει ο αγαπημένος τραγουδιστής Ο γνωστός τραγουδιστής Δημήτρης Κόκοτας εισήχθη …

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *