Ο κύριος μοχλός για την επιτυχή ύπνωση είναι το επίπεδο «υπνωτικής υποδήλωσης»

Ζήσης Ψάλλας

Η ύπνωση αναφέρεται σε ένα σύνολο διαδικασιών που περιλαμβάνουν μια επαγωγή -η οποία θα μπορούσε να είναι η προσήλωση σε ένα αντικείμενο, η χαλάρωση ή η ενεργή φαντασία κάτι- ακολουθούμενη από μία ή περισσότερες υποδηλώσεις του υπνωτιστή, όπως “Δεν θα μπορείτε εντελώς να νιώσετε το αριστερό σας χέρι”. Ο σκοπός είναι να προκαλέσει μια ψυχική κατάσταση στην οποία οι συμμετέχοντες επικεντρώνονται σε οδηγίες από τον πειραματιστή ή τον θεραπευτή χωρίς να του αποσπά κάποια άλλη ανησυχία.

Ο κύριος μοχλός για την επιτυχή ύπνωση είναι το επίπεδο «υπνωτικής υποδήλωσης». Αυτός είναι ένας όρος που περιγράφει πόσο ανταποκρινόμαστε στις εντολές (υπαινιγμούς) του υπνωτιστή. Γνωρίζουμε ότι η επίδραση της υπνωτικής υποδήλωσης δεν αλλάζει με την πάροδο του χρόνου και είναι κληρονομική. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ακόμη ότι τα άτομα με ορισμένες παραλλαγές γονιδίων ανταποκρίνονται περισσότερο.

Οι πιο πολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονται μέτρια στην ύπνωση. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να έχουν έντονες αλλαγές στη συμπεριφορά και την εμπειρία τους ως απάντηση σε υπνωτικές προτάσεις. Αντίθετα, ένα μικρό ποσοστό (γύρω στο 10-15%) των ανθρώπων είναι ως επί το πλείστον μη ανταποκρινόμενοι. Αλλά οι περισσότερες έρευνες για την ύπνωση επικεντρώνονται σε μια άλλη μικρή ομάδα (10-15%) που ανταποκρίνεται σε μεγάλο βαθμό.

Προκαταρκτική έρευνα έχει δείξει ότι τα άτομα με υψηλή απόκριση στις υποδηλώσεις ενός υπνωτιστή μπορεί να έχουν ασυνήθιστη λειτουργία και συνδεσιμότητα στον προμετωπιαίο φλοιό. Αυτή είναι μια περιοχή του εγκεφάλου που παίζει κρίσιμο ρόλο σε μια σειρά ψυχολογικών λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένου του προγραμματισμού και της παρακολούθησης των ψυχικών καταστάσεων.

Αν και τα αποτελέσματα της ύπνωσης μπορεί να φαίνονται απίστευτα, είναι πλέον ευρέως αποδεκτό ότι οι πεποιθήσεις και οι προσδοκίες μπορούν να επηρεάσουν δραματικά την ανθρώπινη αντίληψη. Είναι στην πραγματικότητα αρκετά παρόμοια με την απόκριση του εικονικού φαρμάκου, όπου μια αδρανής ουσία είναι ευεργετική επειδή πιστεύουμε ή ελπίζουμε ότι θα λειτουργήσει. Υπό αυτό το πρίσμα, ίσως η ύπνωση να μην είναι τόσο περίεργη. Οι αποκρίσεις στην ύπνωση μπορεί να είναι απλώς εντυπωσιακές περιπτώσεις της δύναμης της υποδήλωσης και των πεποιθήσεων που διαμορφώνουν την αντίληψη και τη συμπεριφορά μας. Αυτό που πιστεύουμε ότι θα συμβεί μεταμορφώνεται απρόσκοπτα σε αυτό που βιώνουμε τελικά.

Η ύπνωση απαιτεί τη συγκατάθεση του συμμετέχοντος. Δεν μπορείτε να υπνωτιστείτε χωρίς τη θέλησή σας και, παρά τις δημοφιλείς παρανοήσεις, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η ύπνωση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να σας κάνει να διαπράξετε ανήθικες πράξεις παρά τη θέλησή σας.

Οι μετα-αναλύσεις, που ενσωματώνουν δεδομένα από πολλές μελέτες, έχουν δείξει ότι η ύπνωση λειτουργεί αρκετά καλά όταν πρόκειται για θεραπεία ορισμένων παθήσεων. Αυτές περιλαμβάνουν το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και τον χρόνιο πόνο. Ωστόσο, για άλλες καταστάσεις, όπως το κάπνισμα, το άγχος ή η διαταραχή μετατραυματικού στρες, τα στοιχεία είναι λιγότερο σαφή -συχνά επειδή υπάρχει έλλειψη αξιόπιστης έρευνας.

Πηγή: The Concersation