Fonografos.net Ειδησεογραφικό portal Φθιώτιδας και Κεντρικής Ελλάδας
Στην αρχή της Άνοιξης, εποχή της βλάστησης, γονιμότητας και ανανέωσης της φύσης, γίνονταν τέτοιες τελετές όπου κυριαρχούσαν φαλλικά τραγούδια, σκωπτικοί και πυρρίχιοι χοροί, οινοποσία, αστεία πειράγματα, άσεμνες χειρονομίες, αναπαραστάσεις του θανάτου και της ανάστασης.
Αποτελεί σατυρική παραλλαγή τέλεσης ποιμενικού γάμου και εμφανίζεται σαν αποκριάτικο έθιμο περί τα μέσα του 19ου αιώνα στην πόλη της Θήβας. Ενσωματώνει με τρόπο θαυμαστό, κατά τους λαογράφους, στοιχεία από έθιμα και συνήθειες των βλάχικων πληθυσμών που εγκαταστάθηκαν στη Θήβα (Βλαχομαχαλάς), μετά την κάθοδό τους από την περιοχή του Ασπροπόταμου της Πίνδου λίγα χρόνια από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, τα οποία σατιρίζει, με στοιχεία της πανάρχαιας Διονυσιακής λατρείας που διασώζονται στις μνήμες των ντόπιων κατοίκων της Θήβας, γενέτειρας πόλης του Διονύσου.
Το σύνολο των δρώμενων του εθίμου του Βλάχικου γάμου κορυφώνεται με την πομπή και την τελετή του «γάμου» την Καθαρά Δευτέρα και τον σκωπτικό διάλογο, ο οποίος εξελίσσεται με την βλάχικη προφορά μεταξύ των «συμπεθέρων» του γαμπρού και της νύφης, μεταφέρει δε σημειολογικά στο σήμερα, την αρχαιότατη Διονυσιακή λατρεία, η οποία δραματοποιείται και εικονοποιείται με θεατρικό τρόπο με τον κυκλικό «χορό του πεθαμένου», ο οποίος αποτελεί το κορυφαίο δρώμενο του εθίμου.
Το ομαδικό γλέντι, η πομπή, ο Πυρρίχιος χορός, τα φλάμπουρα με τα γαρυφαλλοστόλιστα πορτοκάλια, οι γκλίτσες (παραλλαγές των Βακχικών θυρσών), η τσουχτερή σάτιρα, οι αισχρολογίες και τα πειράγματα, ο χωρίς σταματημό χορός, οι θεατρίνοι που λέγονται με την ιδιόμορφη φορεσιά τους (κατσάρια δεμένα στις άσπρες κάλτσες σαν αρχαία σανδάλια, με τα κλαριά κισσού στα κεφάλια τους) και τα καμώματά τους, ο χορός του πεθαμένου που συμβολίζει την ανάσταση της φύσης, την νίκη της ζωής πάνω στο θάνατο, είναι λίγα από τα σημάδια που μαρτυράνε ότι τούτος ο «Γάμος», το πολυσήμαντο αυτό λαϊκό αφιέρωμα, είναι ένα αυθεντικό κατάλοιπο της πανάρχαιας οργιαστικής Διονυσιακής λατρείας.
Ο Βλάχικος Γάμος της Θήβας καταχωρήθηκε στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού, μετά από ενέργειες του Δήμου Θηβαίων, του Δημοτικού Οργανισμού Θήβας και του Παραδοσιακού Συλλόγου Βλάχικου Γάμου Θήβας, ως «Ανοιξιάτικο ευετηρικό, ευγονικό δρώμενο το οποίο επιτελείται την περίοδο των Απόκρεων και συγκεκριμένα την Κυριακή της Τυρινής και κορυφώνεται την Καθαρή Δευτέρα. Παρουσιάζεται ως σάτιρα ενός παραδοσιακού γάμου, ως εικονικός ποιμενικός γάμος, ως μια γαμήλια τελετουργία, η οποία συνίσταται από επιμέρους τελετουργικές πράξεις οι οποίες συνδέονται με «τάξη» και κανόνες ακολουθίας μεταξύ τους και στην οποία παλαιότερα συμμετείχαν μόνο άντρες σε όλους τους πρωταγωνιστικούς και δευτερεύοντες ρόλους».
Το Εθνικό Ευρετήριο είναι η αποτύπωση στοιχείων της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας με τη μορφή ευρετηρίου.
Για την εγγραφή στο Εθνικό Ευρετήριο συντάχθηκε από την Δρ.Ανδρομάχη Οικονόμου, Κύρια Ερευνήτρια του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών σε συνεργασία με τον Δήμο, τον ΔΟΘ και το Δ.Σ. του Παραδοσιακού Συλλόγου και υποβλήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού το ειδικό δελτίο για το έθιμο, στο οποίο περιλαμβάνονται περιγραφή του εθίμου, οι φορείς διοργάνωσης, ιστορικά στοιχεία, ενδεικτικό φωτογραφικό υλικό, βασική βιβλιογραφία, και στο παράρτημα τα τραγούδια και οι χοροί του Βλάχικου Γάμου. Κατατέθηκαν επίσης βίντεο, φωτογραφικό υλικό και το CD με όλα τα τραγούδια., τραγουδισμένα από συμμετέχοντες με συνοδεία παραδοσιακής μουσικής που είναι παραγωγή του Παραδοσιακού Συλλόγου Βλάχικου Γάμου Θήβας το 2017.
Η εγγραφή του Βλάχικου Γάμου της Θήβας στο Εθνικό Ευρετήριο που έγινε με την συμβολή του Παραδοσιακού Συλλόγου Βλάχικου Γάμου, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την διάδοση και διατήρηση του εθίμου αλλά και στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης Θήβας.
Περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στη σχετική σελίδα της Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ελλάδας για τον Βλάχικο Γάμο Θήβας @https://ayla.culture.gr/vlahikos-gamo…
Με αφορμή την δημιουργία αρχειακού υλικού και τη χρήση του για την προβολή του εθίμου του Βλάχικου Γάμου Θήβας, το ΔΣ του συλλόγου μας κατά το έτος 2023 αποφάσισε τη βιντεοσκόπηση του εθίμου, την οποία ανέλαβε ο φωτογράφος και μέλος του συλλόγου μας Γιάννης Δελβενακιώτης τον οποίο ευχαριστούμε θερμά για την προσπάθειά του και την παραγωγή του ανωτέρω βίντεο. Ο σύλλογός μας θα συνεχίσει, όπως όλα αυτά τα χρόνια από την ίδρυσή του, το έτος 2007, να εργάζεται για την ανάδειξη του μοναδικού αποκριάτικου δρώμενου της πόλης της Θήβας.
Πηγή: orchomenos-press.blogspot.com
