Σχετικά με την μελέτη Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου Δήμου Μακρακώμης

*Γράφει ο Στέλιος Ζαχαρόπουλος, τοπογράφος μηχανικός

ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΚΡΑΚΏΜΗΣ

Πρόκειται για τη μελέτη που αναφέρεται στη γεωγραφική ενότητα του Δήμου Μακρακώμης και την τρέχουσα περίοδο προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Όχι μόνο για τo σύνολο των θεμάτων που πραγματεύεται μέσα από τον υψηλό της προϋπολογισμό αλλά και σε σχέση με τα οξυμένα προβλήματα της περιοχής με την εξόφθαλμη αναπτυξιακή υστέρηση και τη συνεπακόλουθη πληθυσμιακή της αποψίλωση.

Στα πλαίσια αυτά κρίθηκε σκόπιμο η παρέμβασή μας να μην ακολουθήσει την «πεπατημένη» που έχει καθορισθεί από τις διαδικασίες. Για πολλούς λόγους και κυρίως επειδή η «πολιτική διαχείριση» των θεμάτων προέχει εκ των πραγμάτων.

Σε ότι αφορά την εκπόνηση της μελέτης, τα προβλήματα είναι διαφόρων επιπέδων.

Σίγουρα πρόκειται για «αβλεψία» το ότι η «Παλαιά Γιαννιτσού» που έχει υψόμετρο λίγο κάτω από τα 1000 μ, η «Άνω Φτέρη» και η «Πάππα» από τη μελέτη δεν θεωρούνται ως ορεινοί οικισμοί. Όμως υπάρχουν και σοβαρότερα θέματα.

Όπως ο από τη δεκαετία «1980-90» χαρακτηρισμός σχεδόν όλων των οικισμών της ενότητας ως «στάσιμων οικισμών». Στη σωστή κατεύθυνση ως επιλογή, μόνο που όπως αποδείχθηκε στην πράξη ο όρος «ταχύτατα φθίνοντες οικισμοί» μάλλον θα ταίριαζε καλύτερα. Η κατάσταση βέβαια που βιώνεται, είναι εντελώς απογοητευτική. Και σίγουρα πάρα πολύ χειρότερη από τα δεδομένα των απογραφών στα οποία οι μελετητές και οι ισχύουσες προδιαγραφές «στηρίζονται». Θα πρέπει όμως κάποτε ΟΛΟΙ οι συναρμόδιοι να καταλάβουν ότι οι ανοχές έχουν και όρια.

Πως γίνεται με ανακριβή πληθυσμιακά δεδομένα να θεωρείται ότι διασφαλίζεται η ευστοχία της συγκεκριμένης μελέτης ;

Στο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο συμπεριλαμβάνονται και οι οικιστικές περιοχές για τις οποίες εγκρίθηκαν και εφαρμόζονται μελέτες Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Προέχει η αξιολόγηση των όποιων -θετικών ή αρνητικών- συμπερασμάτων από την εφαρμογή αυτών των μελετών. Εάν θέλουμε οι σημερινές μας επιλογές να είναι εύστοχες χρειάζεται και η ελάχιστη τεκμηρίωση. Η διασφάλιση των ικανών και αναγκαίων προϋποθέσεων για τον σωστό καθορισμό των όρων και κατευθύνσεων ανάπτυξης των περιοχών μας, δε μπορεί να προκύπτει τυχαία.

Με βάση τα παραπάνω και συνοπτικά μπορεί να σημειώνονται οι ανάγκες :

1. Επαναξιολόγηση των στόχων που είχαν τεθεί με τις παλαιές μελέτες των Γ.Π.Σ. του «διπόλου Μακρακώμης–Σπερχειάδος» και της Τ.Κ. Τυμφρηστού. Με καταγραφή των έως τώρα αστοχιών ή δυστοκιών υλοποίησης ώστε να οδηγηθούμε στην τεκμηρίωση των επιλογών του σήμερα. Οι ανάγκες για την αναθεώρηση, ίσως και επέκταση, των ρυμοτομικών μελετών σε Μακρακώμη και Σπερχειάδα φαίνεται ότι είναι «δεδομένες».

2. Οι επεκτάσεις των σχεδίων πόλεως εγκρίθηκαν πριν από πολλές δεκαετίες και ο χαρακτήρας των περιοχών στις οποίες αναφέρονται αντί για αστικός είναι ακόμα αγροτικός. Οι ανάγκες για να υπάρξουν σύγχρονες θεσμικές παρεμβάσεις, όπως αυτές της «ενεργού πολεοδομίας», είναι πασιφανείς. Παράδειγμα ο καθορισμός ζωνών υποδοχής μεταφερόμενου συντελεστή δόμησης και οι δυνατότητες συμβολής τους στην οικιστική μας ανάπτυξη.

3. Ο εύστοχος καθορισμός χρήσεων γης και ειδικότερων όρων για την απρόσκοπτη άσκηση των παραγωγικών μας δραστηριοτήτων είναι επιτακτική ανάγκη. Λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη και τις απαιτήσεις για δίκαιες και ίσων αποστάσεων επιλογές. Χωρίς διακρίσεις ή τοπικιστικές και ανταγωνιστικές διαθέσεις. Σε σχέση βέβαια με τον παραθεριστικό ή εναλλακτικό τουρισμό ας σημειωθεί ότι υπάρχουν όλες οι δυνατότητες ώστε η Δυτική Φθιώτιδα να αναδειχθεί για το Νομό η «αιχμή του δόρατος».

4. Η ισόρροπη ανάπτυξη της περιοχής με τις σωστές χωροταξικές προτεραιότητες δεν αφορά μόνο τον εσωτερικό της γεωγραφικά χώρο. Οι προτεραιότητες αυτές έχουν άμεση σχέση και πρέπει να εναρμονίζονται με τις επιλογές αντίστοιχων μελετών που έγιναν, γίνονται ή πρόκειται να γίνουν και στους όμορους Ο.Τ.Α. Για πάρα πολλούς λόγους. Και βέβαια ως προς τη συγκεκριμένη απαίτηση πρέπει να τονισθεί η ιδιαιτερότητα ότι ο Δήμος Μακρακώμης εκτός από τους Δήμους Λαμιέων και Δομοκού, γειτνιάζει και με τους Δήμους τριών Νομών, της Φωκίδας, Ευρυτανίας και της Καρδίτσας που ανήκει στην Περιφέρεια Θεσσαλίας.

5. Τα ιδιαίτερα περιβαλλοντικά γνωρίσματα της Δυτικής Φθιώτιδας την κάνουν να ξεχωρίζει. Το δάσος της οξυάς και τα σπάνιας ομορφιάς ελατοδάση ή δάση δρυός καλύπτουν σχεδόν όλο το ορεινό ή ημιορεινό της ανάγλυφο. Με την καθαρότητα του φυσικού της περιβάλλοντος να είναι το συγκριτικό της πλεονέκτημα. Στην ίδια κατεύθυνση, ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει και για τους θύλακες «προστασίας άγριας ζωής» με τα μεγαλύτερα σε έκταση θεσμοθετημένα «καταφύγια» της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Σε σχέση με αυτά η έμμετρη χωροθέτηση των ΑΠΕ και ο αποκλεισμός τους για τις περιοχές με υψόμετρο μεγαλύτερο των 400 μέτρων είναι μονόδρομος. Για το θέμα που πιθανά ανακύπτει με τις αδειοδοτήσεις οι οποίες μπορεί να έχουν δρομολογηθεί, από τη συντεταγμένη πολιτεία θα πρέπει να αναζητηθούν δόκιμες λύσεις.

6. Προτεραιότητα «πρώτης γραμμής» τα θέματα διαχείρισης των περιοχών Natura, των οποίων οι ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες καθυστερούν απαράδεκτα. Προέχουν τα προγράμματα αναβίωσης και αναδάσωσης της περιοχής του Πλατανόδασους Σπερχειού, της προστασίας του υπεδάφους από τις χρήσεις φυτοφαρμάκων και της προαγωγής Βιολογικών Καλλιεργειών.

7. Μεγάλη αξία έχει η αναβάθμιση του οδικού δικτύου της περιοχής δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στις οδούς επικοινωνίας με τις όμορες Δημοτικές ή Περιφερειακές Ενότητες. Πρέπει να λεχθεί ότι με τη χάραξη του οδικού άξονα «Λαμίας–Καρπενησίου» και μετά τη Μακρακώμη ο δρόμος δεν συνεισφέρει σχεδόν σε καμία από τις εξυπηρετήσεις για την ενδοχώρα του Δήμου.

8. Η δυνατότητα πρόσβασης στις υπηρεσίες του διαδικτύου επικοινωνίας μέσω internet, σε όλη την έκταση του Δήμου, έχει τη δική της ιδιαίτερη αξία. Ειδικότερα για τους οικισμούς οι οποίοι εμφανίζουν εικόνα εγκατάλειψης, η χρήση του internet είναι πολύτιμη.

9. Στον πρωτογενή τομέα παραγωγής, βάρος πρέπει να δοθεί και στα δασικά προϊόντα με τα δίκτυα των απαραίτητων υποδομών για την εκμετάλλευση, καθαρισμό και προστασία των δασών. Η αντιμετώπιση της σημερινής κατάστασης με τις ανεκμετάλλευτες και αφρόντιστες, σε βαθμό που να καθίστανται αδιάβατες, δασώδεις περιοχές μας, είναι ανάγκη του χθες. Οι διοικητικές ενότητες των ακατοίκητων ορεινών οικισμών είναι από κάθε άποψη ευάλωτες. Αδήριτη απαίτηση η συντήρηση όλων των δρόμων πρόσβασης στις δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέα. Όχι μόνο για την απρόσκοπτη άσκηση των όποιων δραστηριοτήτων αλλά και για την επισκεψιμότητα των περιοχών όπως και τη διασφάλιση της ελάχιστης κάλυψης σε περίπτωση ύπαρξης έκτακτων αναγκών.

10. Εντός της ΧΕ ΙΙΙ, για καθαρά φυσιολατρικούς λόγους αλλά και γειτνίασης με τις περιοχές της Φουρνας Ευρυτανίας και Ρεντίνας Καρδίτσας οι ομάδες οικισμών της παραγράφου Β.6 κρίνεται αναγκαίο να συμπληρωθούν με την ομάδα «Δίκαστρο–Περίβλεπτο–Πιτσιωτά–Παλαιόκαστρο».
Ελπίζουμε η παρέμβασή μας να αποδειχθεί χρήσιμη. Βέβαια, έχοντας υπόψη ότι οι διαδικασίες για την ολοκλήρωση της συγκεκριμένης μελέτης θα απαιτήσουν χρόνο, κοινωνική συνέργεια και διάλογο, πιστεύουμε ότι θα υπάρξει στο μέλλον και άλλη ευκαιρία συμμετοχής. Με απόψεις τεκμηριωμένες και θετική διάθεση. Αρκεί οι αρμόδιοι να μην κωφεύουν….

ΣΤΕΛΙΟΣ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ                                        ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΓΚΑΣ
ΤΟΠΟΓΡΑΦΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ                        ΧΩΡΟΤΑΚΤΗΣ-ΠΟΛΕΟΔΟΜΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ