Έκθεση ζωγραφικής της Μαρίας Παναγιώτου στη Λάρισα

Η έκθεση ζωγραφικής της Μαρίας Παναγιώτου με τίτλο «Ημερολόγιο Εργασίας» εγκαινιάζεται το Σάββατο 9 Μαρτίου 2024 και ώρα 19.30 στην Art Gallery Μαργώνη (Αθανασίου Διάκου 11 και Διογένους) στη Λάρισα.

Ο επιμελητής της έκθεσης Γιάννης Μπόλης επισημαίνει:

Η εργασία είναι το θέμα μιας μεγάλης ενό – τητας ζωγραφικών συνθέσεων και σχεδίων της Μαρίας Παναγιώτου. Ένα θέμα με τη δική του διαδρομή στην ιστορία της τέχνης, που αρχίζει να καθιερώνεται και να επιβάλλεται στα μέσα περίπου του 19ου αιώνα, όταν οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες δημιουργούν νέες πραγματικότητες ζωής. Το 1849, ο Gustave Courbet ζωγραφίζει τους Εργάτες που σπάνε πέτρες ‒έργο- «μανιφέστο» του ρεαλισμού‒ και το 1857 ο Jean- Francois Millet τις Σταχομαζώχτρες. Οι άνθρωποι του μόχθου στον αγροτικό κόσμο και οι εργαζόμενοι στα αστικά κέντρα γίνονται δημοφιλή θέματα της τέχνης του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, ενώ οι βιομηχανικοί εργάτες είναι οι ηρωικοί «μοντέρνοι Κύκλωπες» σε μία ζωγραφική σύνθεση όπως Το σιδηρουργείο (1875) του Adolph Menzel ‒ σε μια περίοδο ραγδαίας εκβιομηχάνισης, δυναμικής εμφάνισης της εργατικής τάξης στο προσκήνιο της ιστορίας, ανάδυσης και διάδοσης των σοσιαλιστικών ιδεών. Στον 20ό αιώνα, το θέμα της εργασίας κυριαρχεί στους καλλιτέχνες του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, σε Αμερικάνους ρεαλιστές των δεκαετιών του 1920 και του 1930, και στους Μεξικάνους Muralistas, ενώ σαν θέμα παραμένει ισχυρό στη μοντέρνα και στη σύγχρονη τέχνη. Η εικαστική προσέγγιση και οι εκφραστικοί τρόποι είναι κάθε φορά διαφορετικοί, σε ευθεία αντιστοιχία με πολιτικά προτάγματα, κοινωνικές διεκδικήσεις, ιδεολογική στράτευση, συμβολικές, κριτικές ή ακτιβιστικές προθέσεις. Η εξιδανίκευση και η ηρωοποίηση (ή ακόμη και αγιοποίηση) της εργασίας και της εργατικής τάξης ως επαναστατικού οδηγού της Ιστορίας αντιπαρατίθενται σε έναν, πολλές φορές, ακραίο και αιχμηρό κριτικό ρεαλισμό που καταγράφει τις καταπιεστικές και απάνθρωπες, ακόμη και σήμερα, συνθήκες εργασίας ‒ οι εργάτες από όλον τον πλανήτη του Βραζιλιάνου φωτογράφου και ακτιβιστή Sebastião Salgado είναι από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Στην ελληνική τέχνη, η εργασία θα αποτελέσει θέμα για σημαντικούς καλλιτέχνες, ανάμεσα στους οποίους οι Εμμανουήλ Ζαῒρης, Αλέξανδρος Κορογιαννάκης, Δημήτρης Γιολδάσης, Α. Τάσσος, Βάλιας Σεμερτζίδης και Διαμαντής Διαμαντόπουλος.
Στην περίπτωση της Μαρίας Παναγιώτου, το θέμα της εργασίας αποκτάει ξεχωριστή σημασία και διάσταση, συγκινησιακή και βιωματική, αφού στα έργα της παρουσιάζει μια πραγματικότητα και μια καθημερινότητα που η ίδια έζησε ως εργάτρια για δέκα χρόνια, μια πραγματικότητα και καθημερινότητα που αγάπησε και μίσησε ταυτόχρονα: οι χώροι ενός εργοστασίου κονσερβοποιίας φρούτων στη βιομηχανική περιοχή της Λάρισας, οι άνθρωποι ‒οι στιγμές της εργασίας και της ξεκούρασης‒, τα μηχανήματα και τα εργαλεία. Ένας ολόκληρος μικρόκοσμος αποτυπώνεται με σχεδιαστική ακρίβεια και καθαρότητα, με οδηγό φωτογραφίες ή γρήγορα προσχέδια που η εικαστικός πραγματοποίησε επιτόπου. Οι χώροι εμφανίζονται άδειοι, χωρίς την ανθρώπινη παρουσία, αποπνέοντας μοναξιά μια αδιόρατη θλίψη και μια ανεπαίσθητη μελαγχολία‒, οι εργάτες βυθισμένοι στις σκέψεις τους, προσηλωμένοι στην εργασία τους, τα εργαλεία και τα εξαρτήματα διάφορων μηχανών απομονωμένα. Πρόσωπα, σώματα, χώροι και αντικείμενα μοιάζουν παγωμένα και ακινητοποιημένα στον χρόνο. Η Μαρία Παναγιώτου προσδίδει αξία στα ασήμαντα, αφηγείται με αμεσότητα, χαμηλόφωνα και νηφάλια, μικρές ανθρώπινες ιστορίες για τη ζωή και τον καθημερινό μόχθο, επικεντρώνεται, με γραφή ευαίσθητη και λιτή και χωρίς καμία διάθεση ωραιοποίησης, στην αποσπασματική απεικόνιση του πραγματικού σε μια ατμόσφαιρα ηρεμίας και σιωπής ‒αίσθηση που εντείνεται από την αντίθεση του άσπρου, του μαύρου και των γκρίζων, στα περισσότερα έργα, ή τους περιορισμένους και συγκρατημένους χρωματικούς τόνους στα υπόλοιπα. Για τη δημιουργό, η συγκεκριμένη ενότητα έργων δεν ενέχει μόνο τον χαρακτήρα ενός προσωπικού ημερολογίου‒ με εικόνες και όχι με λέξεις‒, αλλά αποτελεί κατάθεση ψυχής, μια κατάθεση ειλικρινή, αυθόρμητη και αληθινή, ζωντανή και συναισθηματικά δυνατή, που δεν αποκλείει, ωστόσο, το πολιτικό-κοινωνικό περιεχόμενο.

Βιογραφικό Μαρίας Παναγιώτου

Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1974. Σπούδασε στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ ζωγραφική στο εργαστήριο του Γιώργου Τσακίρη και του Βασίλη Βασιλακάκη, και χαρακτική, ως μάθημα επιλογής, στο εργαστήριο του Ξενή Σαχίνη. Συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Εικαστικών Τεχνών & Επιστημών της Τέχνης-Σχολή Καλών Τεχνών των Ιωαννίνων.
Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις (Κόκκινο στο Άσπρο, γκαλερί Παπατζίκου, Βέροια, 2017· Παίγνια και άλλα…, Χώρος Τέχνης Ώχρα Μπλε, Μύρινα, Λήμνος, 2018, κ.ά.) και συμμετείχε σε ομαδικές εκθέσεις σε μουσεία, σε πολιτιστικούς οργανισμούς και σε γκαλερί, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Λήμνος, Βουκουρέστι, Κωνσταντινούπολη, Ζάγκρεμπ, Οδησσός). Έργα της έχουν παρουσιαστεί στη Θεσσαλονίκη (Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Επταπύργιο-Γεντί Κουλέ, Αλατζά Ιμαρέτ, Γενί Τζαμί, Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης-Casa Bianca, Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης, Στρατόπεδο Κόδρα), στη Λάρισα (Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας-Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα, Μουσείο Σιτηρών & Αλεύρων), στο Αιτωλικό (Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσω Κατράκη), στον Πειραιά (Αρχαιολογικό Μουσείο) και στα Τρίκαλα (Δίδυμο Οθωμανικό Λουτρό).

Συμμετείχε σε δράσεις εικαστικών ομάδων. Είναι μέλος του ΕΕΤΕ και του Σωματείο Εικαστικών 8 Λάρισας. Διδάσκει εικαστικά ως αναπληρώτρια εικαστικός και στο Ελεύθερο Εργαστήριο Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας-Μουσείου Γ. Ι. Κατσίγρα. Ζει και εργάζεται στη Λάρισα.