“Η αθέατη μάχη της ενέργειας: Πληροφόρηση ή προπαγάνδα;”

*Γράφει ο Στέφανος Σταμέλλος

Η αθέατη μάχη της ενέργειας: Πληροφόρηση ή προπαγάνδα;

Διαβάζω: Νέο ενημερωτικό spot από την ΕΛΕΤΑΕΝ «Μην πιστεύεις στα fake news. Πίστεψε στην καθαρή ενέργεια!». Η αλήθεια είναι ότι παρακολουθούμε, όσοι παρακολουθούμε, έναν διαρκή πόλεμο προπαγάνδας, πόλεμο συμφερόντων, στο χώρο της ενέργειας, ο οποίος πόλεμος καλά κρατεί. Κάθε κλάδος και δέκα portal με ικανό αριθμό δημοσιογράφων, κάθε όμιλος και τις δικές του ιστοσελίδες κατευθυνόμενης ειδησεογραφίας, κάθε εταιρεία και την δική της ομάδα δημοσιογράφων σε διάφορα ΜΜΕ∙ και όλοι μαζί, κατά ομάδες, αλληλουπονομεύονται αδιακρίτως…

Σίγουρα πρόκειται για ένα σοβαρό ζήτημα, που αφορά την επικοινωνιακή χειραγώγηση στον ευαίσθητο και κρίσιμο αυτόν χώρο της ενεργειακής πολιτικής και αγοράς, με κατευθυνόμενη ειδησεογραφία, η οποία συνεχώς διογκώνεται και διευρύνεται. Με λίγα λόγια, όπως και σε κάθε πεδίο με μεγάλα οικονομικά και γεωπολιτικά διακυβεύματα, η πληροφόρηση δεν είναι ουδέτερη.

Σχεδόν κάθε μεγάλος ενεργειακός παίκτης, είτε πρόκειται για φυσικό αέριο, ΑΠΕ, πυρηνική ενέργεια ή συμβατικά καύσιμα, διατηρεί ιστοσελίδες, portals, αρθρογράφους ή ακόμα και “ανεξάρτητες” δεξαμενές σκέψης, που λειτουργούν ως εργαλείο επικοινωνιακής επιρροής. Οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι χρηματοδοτούν απευθείας ή έμμεσα δημοσιογραφικά σχήματα, ώστε να προωθούν συγκεκριμένες αφηγήσεις. Δημιουργούνται εικονικές αντιπαραθέσεις, όπου φαινομενικά “ανεξάρτητες” φωνές αντιπαρατίθενται, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για εσωτερικό πόλεμο συμφερόντων. Πολλοί δημοσιογράφοι στον ενεργειακό τομέα συνδέονται επαγγελματικά ή εμμέσως με επιχειρηματικά συμφέροντα. Παρουσιάζουν συχνά “ειδήσεις”, που είναι ουσιαστικά δελτία τύπου εταιρειών ή υπουργείων. Πραγματικοί ερευνητές ή ανεξάρτητοι αναλυτές είναι μειοψηφία και συχνά περιθωριοποιούνται.

Παρουσιάζονται μονόπλευρα στοιχεία, προβάλλονται επιλεκτικά μελέτες ή “ειδήσεις”, και επιχειρείται η κατασκευή “κοινής γνώμης”, που να εξυπηρετεί συγκεκριμένες τεχνολογίες ή επιλογές. Δημιουργείται έτσι ένα πληροφοριακό χάος, όπου η αλήθεια χάνεται ανάμεσα σε αντικρουόμενες απόψεις και ημιπληροφορίες. Ο αναγνώστης ή ο πολίτης που αναζητεί την αλήθεια πρέπει να αναγνωρίζει τις πηγές και τα συμφέροντα πίσω από την είδηση, να αναζητά πολλαπλές και διεθνείς πηγές και να θέτει ερωτήματα για το ποιος ωφελείται από κάθε ενεργειακή αφήγηση. Η διαφάνεια χάνεται όταν δεν γνωρίζουμε ποιος χρηματοδοτεί τα μέσα ή τους αναλυτές, όταν δεν αποκαλύπτονται οι σχέσεις συμφερόντων πίσω από μελέτες ή απόψεις, όταν παρουσιάζονται ως ουδέτερες ή “επιστημονικές” θέσεις που είναι στην ουσία marketing.

Έτσι μπορεί να πει κανείς ότι παρεμποδίζεται η χάραξη μακροπρόθεσμης, βιώσιμης ενεργειακής στρατηγικής, βασισμένης σε επιστημονικά τεκμηριωμένα δεδομένα και ότι οι πολιτικές αποφάσεις λαμβάνονται με βάση πιέσεις και λόμπι, όχι με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον. Ιδιαίτερα ο πολίτης αποπροσανατολίζεται, δυσκολεύεται να διαμορφώσει τεκμηριωμένη άποψη για κρίσιμα ζητήματα, όπως η ενεργειακή μετάβαση, οι επιπτώσεις των ΑΠΕ, το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, η ασφάλεια εφοδιασμού κ.λπ. Και ο καταναλωτής πληρώνει το κόστος από τις στρεβλώσεις στην αγορά ενέργειας, τις αδιαφανείς τιμολογιακές πολιτικές, μέχρι τις καθυστερήσεις σε υποδομές και τεχνολογίες, που θα μπορούσαν να ρίξουν το ενεργειακό κόστος.

Μια σοβαρή ενεργειακή στρατηγική οφείλει να βασίζεται σε πλήρη διαφάνεια των δεδομένων, των μελετών και των συμφερόντων πίσω από κάθε αφήγηση. Να δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο, δημόσιο Παρατηρητήριο Ενέργειας, που να αξιολογεί τις πολιτικές με κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια. Και, το σημαντικότερο, η συμμετοχή της κοινωνίας στον διάλογο για το ενεργειακό μέλλον της χώρας, χωρίς την επικοινωνιακή της χειραγώγηση. Και ο ρόλος της κυβέρνησης; Ποια κυβέρνηση; Ας απαντήσει ο καθένας μόνος του…

Το δικαίωμα σε καθαρή ενέργεια δεν μπορεί να βασίζεται σε θολή πληροφόρηση. Αν θέλουμε πραγματικά ενεργειακή δικαιοσύνη και βιωσιμότητα, οφείλουμε πρώτα να απαιτήσουμε διαφάνεια, λογοδοσία και αλήθεια!

Στέφανος Σταμέλλος

https://www.e-ecology.gr

https://www.facebook.com/stefanos.stamellos/

*Φωτογραφία αρχείου ενδεικτική