“Μόνη ελπίδα η επιστροφή στη συζήτηση, στην αναζήτηση και στην αμφισβήτηση”

*του Στέφανου Σταμέλλου

Μόνη ελπίδα η επιστροφή στη συζήτηση, στην αναζήτηση και στην αμφισβήτηση

Το έχουμε πει κι άλλες φορές, το κύριο χαρακτηριστικό του συστήματος της κερδοσκοπίας -ή του νεοφιλελεύθερου συστήματος, πείτε το κι έτσι- είναι η δημιουργία διεφθαρμένων. Αυτός είναι και ο βασικός μηχανισμός επιβίωσης του: Η δημιουργία στρατιών διεφθαρμένων, αυτό που λέμε «όλοι μαζί τα φάγαμε». Και πώς το πετυχαίνει; Με τα ρουσφέτια, μικρά ή μεγάλα, καθημερινά.

Ο ευνοημένος με το ρουσφέτι νιώθει αυτόματα συμμέτοχος και ότι ανήκει στη συγκεκριμένη αλληλέγγυα «ομάδα» συμφερόντων, των διεφθαρμένων, την οποία οφείλει να υποστηρίζει στο διηνεκές ως υποχείριο/τσιράκι της εξουσίας, δουλοπρεπής και οσφυοκάμπτης. Είναι σαν να πουλά την ελευθερία του, να υποθηκεύει τις μελλοντικές του επιλογές, τη σκέψη του, τον προσωπικό του εγωισμό, την αξιοπρέπειά του∙ και την ψήφο του, βεβαίως βεβαίως… «Και η διαφθορά φτάνει στα όρια της, όταν οι μετέχοντες δεν γνωρίζουν καν ότι είναι διεφθαρμένοι» [Alain Deneault, διδάσκει κριτική σκέψη στις πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ και είναι διευθυντής προγράμματος στο Διεθνές Ινστιτούτο Φιλοσοφίας στο Παρίσι.]

Το μόνο που έχει να κάνει ο κεντρικός φορέας της εξουσίας -το κόμμα- είναι να δημιουργεί όσο γίνεται περισσότερους, μικρούς και μεγάλους, κύκλους συμφερόντων. Σ’ αυτούς τους κύκλους κάποιοι προΐστανται: Είναι οι βουλευτές, είναι οι κομματάρχες, είναι οι αιρετοί της παράταξης. Σ’ αυτούς αναθέτει το ρόλο της διανομής της εξουσίας. Από μια θέση υδρονομέα στο χωριό, ντελιβερά στην πόλη, 8μηνο οδοκαθαριστή, εισπράκτορα στα διόδια, τις διανομές κοινωνικού παντοπωλείου, γρήγορες συνταξιοδοτήσεις, αγροτικές επιδοτήσεις, μέχρι ιδιαίτερο στον βουλευτή και υπάλληλο στην Κομισιόν.

Αυτές είναι «διανομές» μικρής κλίμακας, της μικρής πίτας. Γιατί η μεγάλη πίτα είναι αυτή που διαχειρίζονται άλλα «πόστα», σε ψηλά κλιμάκια, και αφορά στην «διανομή» της ύλης των διαφόρων ταμείων ανάκαμψης, ταμείων ευρωπαϊκής διαχείρισης, στις απευθείας αναθέσεις έργων με επείγοντα χαρακτήρα, στους μαϊμού διαγωνισμούς κλπ κλπ. Κατάλογοι ατέλειωτοι. Ιδιαίτερη πυγμή απαιτεί η εξισορρόπηση των μονοπωλιακών και ολιγοπωλιακών συμφερόντων, που άπτονται και του χρηματιστηριακού χαρακτήρα, όπως στην ενέργεια. Κι όλα αυτά τα λένε «ελεύθερη αγορά» και «δημοκρατία». Όμορφες λέξεις και έννοιες, για το πόπολο.

Η αντίσταση σ’ αυτό το σύστημα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πολλές φορές το να κάνεις αντίσταση είναι κάτι σαν περιθώριο και αναχωρητισμός. Η μόνη ελπίδα είναι η επιστροφή στη συζήτηση, στην αναζήτηση και στην αμφισβήτηση. Είναι ανάγκη να ξαναρχίσουμε να διαβάζουμε, να σκεπτόμαστε, να επιβεβαιώνουμε και να επικαιροποιούμε την αξία των ιδεών, που σαρώθηκαν στις μέρες µας σαν ασήμαντες. Να ξεπεράσουμε αυτή την λαίλαπα της αποιδεολογικοποίησης.

Το δυσάρεστο είναι το άθλιο και επικίνδυνο προεκλογικό κλίμα των ημερών. Οδηγούμαστε στις εκλογές μέσα σε ένα κλίμα σκανδαλολογίας και προσωπικών αντιπαραθέσεων, κλίμα φόβου και αβεβαιότητας για τους κάτω, χωρίς ουσιαστικές συζητήσεις για τα μεγάλα ζητήματα της οικονομίας και της κοινωνίας, πόσο μάλλον για αυτά που χαρακτηρίζουν την ποιότητα ζωής, την ευζωία και την ισορροπία ανθρώπου και φύσης. Δεν υπάρχει δυστυχώς κανένα όραμα για το μέλλον, που να μην μοιάζει με ουτοπία. Αυτό δείχνουν και τα τελευταία γεγονότα της επικαιρότητας.