“Ο ΣΠΕΡΧΕΙΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ ΤΟΥ….”

*Γράφει ο τοπογράφος Μηχανικός Στέλιος Ζαχαρόπουλος

Ξανά στο προσκήνιο τα θέματα της αντιπλημμυρικής θωράκισης της ευρύτερης περιοχής της Λαμίας. Με κύρια αφορμή τις κινητοποιήσεις των «πλημμυροπαθών» κατοίκων στην Κοινότητα «Κόμμα» και τη σχετική αντιδικία ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Λαμίας.

Πρόκειται για ζήτημα που απασχολεί τους κατοίκους στην ενότητα της Φθιώτιδας πριν από πάρα πολλά χρόνια. Αρκεί να σημειωθεί το ιστορικό δεδομένο των από το έτος 1920 εκθέσεων του ΥΔΕ για τη διευθέτηση του «κάτω ρου του Σπερχειού ποταμού».

Βέβαια στη συνέχεια, ιδιαίτερα κατά την μεταπολεμική περίοδο και κυρίως την τελευταία 40ετία, το πλήθος των επιστημονικών προσεγγίσεων, μελετών και ερευνών, έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Να σημειωθούν οι σημαντικότερες από αυτές τις προσπάθειες, όπως: α. Οι εγκεκριμένες μελέτες με πληρότητα εφαρμογής του Γραφείου Μελετών «Ε.Δαούλας και ΣΙΑ», που εντάσσονταν στην «Οριστική μελέτη αντιπλημμυρικών έργων Σπερχειού», β. Τα πορίσματα πολλών ημερίδων, συσκέψεων, συνεδριάσεων, συζητήσεων που με τη συνέργεια των φορέων της περιοχής σε τακτά χρονικά διαστήματα και ανελλιπώς διοργανώθηκαν, γ. Οι οριστικές Υδρολογικές ή Υδραυλικές μελέτες τεχνικές μελέτες που εκπονήθηκαν, εγκρίθηκαν και εφαρμόσθηκαν για να υποστηρίζουν τις μεγάλες διεθνούς επιπέδου χερσαίες υποδομές (ΠΑΘΕ, Ε65 και Σιδ. Γραμμή) που διασταυρώνονται στην περιοχή της κοιλάδας του Σπερχειού, δ. Το ιδιαίτερα μεγάλο πλήθος των επιστημονικών ερευνών, εργασιών ή μελετών που έχουν συνταχθεί ή εκπονηθεί με βάση τη συμπεριφορά του Σπερχειού.

Ας τονισθεί ότι σύμφωνα με μία σχετική εργασία του έτους 2015 στα πλαίσια των «Αναπτυξιακών προτάσεων ερευνητικών φορέων–ΚΡΗΠΙΣ» (ΕΣΠΑ «2007-2013»), διαπιστώθηκε ότι οι έρευνες, εργασίες, πορίσματα και διάφορες μελέτες, που για τη λεκάνη του ποταμού θα μπορούσαν να καταγράφονται, αφορούσαν: • Την εκπόνηση επτά (7) διδακτορικών διατριβών

• Την εκπόνηση δέκα τεσσάρων (14) μεταπτυχιακών εργασιών

• Τη συγγραφή τριών (3) Διπλωματικών εργασιών

• Τη γνωστοποίηση πενήντα δύο (52) επιστημονικών δημοσιεύσεων.

• Τη δημοσιοποίηση πενήντα επτά (57) ανακοινώσεων σε επιστημονικά συνέδρια

• Τη σύνταξη είκοσι (20) Σχεδίων Διαχείρισης και Τεχνικών Εκθέσεων

• Τη συγγραφή επτά (7) βιβλίων

• Την ύπαρξη δέκα τεσσάρων (14) Ερευνητικών Προγραμμάτων, Εκθέσεων ΟΤΑ και διάφορων άλλων εργασιών στα πλαίσια των Κοινοτικών Προγραμμάτων Στήριξης.

Σε σχέση βέβαια με το παραπάνω πλήθος των επιστημονικών εργασιών ή μελετών και σε αντιδιαστολή με τα διαχρονικά προβλήματα που οι κάτοικοι των περιοχών μας βιώνουν, από ότι φαίνεται δεν έχουμε προηγούμενο. Και να ληφθεί υπόψη ότι ενδέχεται να υπάρχουν στην ίδια κατεύθυνση και διάφορες άλλες ακαταμέτρητες προσπάθειες ερευνών ή μελετών. Όμως και να υπάρχουν σε τι θα μπορούσαν επί πλέον να συνεισφέρουν ; Πολλές από τις προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, οι οποίες σε παλαιότερες περιόδους κατατέθηκαν ακόμα και σήμερα μπορούν να θεωρούνται επίκαιρες.

Όπως, για παράδειγμα οι απόψεις και θέσεις που έχουν ανακοινωθεί κατ’ επανάληψη από την πλευρά του Τεχνικού Επιμελητήριου. Ως αιτίες της υστέρησης καταγράφονται μόνο οι «λειψές» χρηματοδοτήσεις των έργων ; Πως θα μπορούσαν οι επιλογές της διοίκησης να βελτιωθούν ώστε να έχουμε τη σωστότερη ιεράρχηση των δράσεων και την αποτελεσματικότερη διαχείριση των προβλημάτων ;

Έχει αναφερθεί και άλλες φορές ότι δύο είναι τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα που καθορίζουν τη συμπεριφορά του Σπερχειού, ειδικότερα στις περιόδους των θεομηνιών. Το πρώτο έχει σχέση με τις μεγάλες ποσότητες της μεταφερόμενης ύλης «στερεών» και το δεύτερο με τις πολύ μικρές κατά μήκος κλίσεις των αποδεκτών, στα τελευταία χιλιόμετρα της κοιλάδας. Αρκεί να σημειωθεί ότι τα υψόμετρα τους εδάφους στην ευρύτερη περιοχή του Κόμματος, η οποία σε ευθεία απέχει από τις εκβολές του ποταμού περίπου 8 χιλ., κυμαίνονται από τα 11 έως 14 ή 15 μέτρα.

Για την αντιμετώπιση της κατάστασης είναι βέβαια δεδομένο ότι προέχει η γνώμη των ειδικών. Μπορεί να μην υπήρξαν αποτελεσματικές παρεμβάσεις ή να μην είχαμε τις σωστότερες των επιλογών, όμως αυτή η απαίτηση δε θα μπορούσε ποτέ να αμφισβητείται. Ωστόσο και πέρα από την οποιαδήποτε ανάγκη που αφορά την εκπόνηση σωστών τεχνικών μελετών και την εκτέλεση όλων των απαραίτητων έργων, η προτεραιότητα που δεν πρέπει ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ από τους αρμόδιους να παραγνωρίζεται είναι τα έργα συντήρησης. Με τον συχνό καθαρισμό των κοιτών και όλες τις απαραίτητες εργασίες στους αποδέκτες υποδοχής του υδάτινου δυναμικού, ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη λειτουργία τους σε κάθε περίπτωση και κυρίως στις περιόδους εκτάκτων φαινομένων.

Τα έργα συντήρησης όμως, εκτός από τις τακτικές παρεμβάσεις με «τσουχτερές» δαπάνες, απαιτούν και εντατική παρακολούθηση. Σε σχέση με όλα αυτά, με δεδομένο ότι στην κοιλάδα του Σπερχειού ασκούνται υψηλότατου ενδιαφέροντος δραστηριότητες του πρωτογενούς μας τομέα και λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις εγνωσμένες περιβαλλοντικές και όχι μόνο προτεραιότητες της περιοχής, φαίνεται ότι στις μέρες μας έχουν ωριμάσει οι συνθήκες ώστε οι αρμόδιοι να κάνουν «ένα βήμα παραπάνω». Και να σκεφθούν πλέον σοβαρά τον τρόπο υλοποίησης της άποψης, που από παλαιότερα έχει εκφρασθεί, για τη δημιουργία «Φορέα Διαχείρισης», ο οποίος θα μπορούσε και θα έπρεπε να επιμελείται το σύνολο των προβλημάτων.

‘Όπως είναι τα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος θέματα παρακολούθησης και πρόληψης, τα έργα συντήρησης και αντιπλημμυρικής προστασίας αλλά και οι δράσεις σε ότι αφορά τη βέλτιστη εκμετάλλευση του υδάτινου δυναμικού του ποταμού. Στο πλαίσιο όλων αυτών και ειδικότερα σε σχέση με τη ζοφερή κατάσταση που βιώνεται, η παραπάνω άποψη μάλλον είναι μονόδρομος.

ΣΤΕΛΙΟΣ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ