Ομβριακή : Μνημόσυνο στην μνήμη των εκτελεσθέντων από τα Ιταλικά στρατεύματα κατοχής την 1η Δεκεμβρίου 1942

Τελέστηκε  το πρωί της Κυριακής (29/11)  το Ετήσιο Μνημόσυνο στην μνήμη των     εκτελεσθέντων  Ομβριακιτών από τα Ιταλικά στρατεύματα κατοχής την 1η Δεκεμβρίου 1942 στην τοποθεσία  ”ΠΑΠΑΤΡΑΧΗ”  Ομβριακής.

Στην επιμνημόσυνη δέηση χοροστάτησε ο Αιδεσιμότατος  πατέρας Δημήτριος Νασόπουλος, εφημέριος του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Ομβριακής.   Η Επιμνημόσυνη δέησης  τελέστηκε με λίγο κόσμο τηρώντας αυστηρά     οι  οδηγίες του υγειονομικού  πρωτόκολλο  ΕΟΔΥ λόγω της πανδημίας.

Χ Ρ Ο Ν Ι Κ Ο  Τ Η Σ  Ε Κ Τ E Λ Ε Σ Η Σ  ΠΑΡΑ  ΤΩΝ  ΙΤΑΛΩΝ  ΤΗΝ  1η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1942 ΣΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ  ”ΠΑΠΑΤΡΑΧΗ” ΟΜΒΡΙΑΚΗΣ 

Λίγες ημέρες μετά την ανατίναξη της γέφυρας στον Γοργοπόταμο και συγκεκριμένα την 30η Νοεμβρίου 1942, μία ομάδα αποτελούμενη από 30-35 αντάρτες έφθασε από την Άνω Αγόριανη στην Ομβριακή. Είχαν μαζί τους αλυσοδεμένο έναν Ομβριακίτη, βοσκό αγελάδων (βουκόλος) ο οποίος κατηγορούνταν πως ήταν υπαίτιος γιατί χάθηκε η αγελάδα ενός συγχωριανού του. Οι κάτοικοι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία του χωριού και ο Δράκος με τον Κέδρο, τα πρωτοπαλίκαρα του Μπελή, οδήγησαν τον βοσκό μπροστά τους. Ο Μπελής παίρνοντας τον λόγο είπε: ”αυτός είναι ο κλέφτης της αγελάδας και θα τον σφάξω για παραδειγματισμό μπροστά σας”. Ενώ ήταν έτοιμος να προχωρήσει στην εκτέλεση αυτής της απόφασης, ακούστηκε μέσα από τους συγκεντρωμένους ο δάσκαλος Κωνσταντίνος Παπαποστόλου και απευθυνόμενος στον Μπελή είπε: ”Δεν είναι σωστό καπετάν Νάκο να βάψουμε την πλατεία του χωριού μας με αίμα Ελληνικό”. Ο Μπελής μόλις άκουσε αυτά τα λόγια γύρισε και είπε: ”για σταματάτε να δούμε τι λέει ο δάσκαλος”. Ο δάσκαλος επανέλαβε τα λόγια του ” ……… ”’, οπότε ο Μπελής αποκρίθηκε: ” Σαν να έχει δίκαιο ο δάσκαλος”, και άφησε τον βοσκό ελεύθερο να φύγει. Αφού τελείωσε το δικαστήριο, ακολούθησε η ορκωμοσία νέων ανταρτών της Ομβριακής που εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ. Μόλις ολοκληρώθηκε η τελετή της ορκωμοσίας άρχισε το γλέντι στο μαγαζί της πλατείας που ήταν κάτω από την Αστυνομία και το λειτουργούσε ο κ. Φερντίνος. Ξαφνικά χτύπησε το τηλέφωνο του χωριού και από την άλλη άκρη της γραμμής ακούστηκε μία φωνή να λέει: ” Τι κάνετε εκεί, είστε καλά……”; Η απάντηση από τον τηλεφωνητή ήταν:” Ναι μόλις άρχισε το γλέντι……”, η συνδιάλεξη διακόπηκε…….. και το γλέντι συνεχίζονταν. Κάποιος είχε ειδοποιήσει την Καραμπιναρία (Ιταλική Αστυνομία) στο Δομοκό και σε λίγη ώρα μία δύναμη 50-60 Ιταλών εισέβαλε στο χωριό από την ”Μαχιού” μαζί με την γελαδαριά, που γύριζε από την βοσκή. Οι αντάρτες γλένταγαν στο μαγαζί, όταν κάποιος είδε από το παράθυρο στο πίσω μέρος του κτηρίου έναν Ιταλό στρατιώτη που ετοιμάζονταν να πετάξει μέσα μία χειροβομβίδα. Με αστραπιαία κίνηση πυροβόλησε προς τα έξω σκοτώνοντας τον στρατιώτη φωνάζοντας Ιταλοί!! Ιταλοί!!

Οι αντάρτες βγήκαν έξω, πήραν θέση μάχης και κατά την ανταλλαγή πυροβολισμών σκοτώθηκαν άλλοι δύο Ιταλοί, ο ένας μπροστά στο σπίτι του Αντώνη Παπαποστόλου και ο άλλος στη γειτονιά ”Κακλέϊκα” (πάνω από τον μύλο). Δυστυχώς σε αυτή την συμπλοκή κοντά στη γέφυρα του ”Μύλου” τραυματίστηκε σοβαρά και αργότερα πέθανε ο Γρηγόριος Ν. Χατζόπουλος ο οποίος δεν είχε καμία σχέση με τα γεγονότα, απλά έκανε επίσκεψη στην θυγατέρα του Ουρανία σύζυγο Ιωάννη Κόγια.

Αφού τελείωσε η μάχη, οι αντάρτες έφυγαν επίσης προς τα βουνά για την Άνω Αγόριανη. Μόλις νύχτωσε κάποιοι Ιταλοί μπήκαν για να διανυκτερεύσουν στα σπίτια του Δημητρίου Γουργιώτη του Κωνσταντίνου και Αντωνίου Παπαποστόλου του Κωνσταντίνου και άλλοι έφυγαν για το Δομοκό.

Ένας από τους Ιταλούς αξιωματικούς που είχε τραυματιστεί νοσηλεύονταν στο σπίτι του Αντώνη Παπαποστόλου από τις κόρες του και την γειτόνισσα Ελισάβετ Ζαμζέλα μαζί με άλλες γυναίκες που προσέφεραν τις υπηρεσίες τους και αυτό γλίτωσε το χωριό από την μανία των Ιταλών.

Την άλλη ημέρα Τρίτη 1η Δεκεμβρίου 1942 το πρωΐ οι Ιταλοί κύκλωσαν το χωριό με ισχυρή δύναμη που ήλθε από τον Δομοκό και την Λαμία. Συγκέντρωσαν στην κεντρική πλατεία, όσους κατοίκους είχαν κρυφτεί μέσα στα σπίτια ή όσους δεν πρόλαβαν να διαφύγουν, αποκλείοντας κάθε διαφυγή. Από τους συγκεντρωμένους διάλεξαν στην τύχη δέκα (10) παλικάρια, τα οποία θα απουσίαζαν άδικα το βράδυ από τις οικογένειές τους. Μεταξύ των συλληφθέντων υπήρχε ένας βοσκός από την Άνω Αγόριανη και ονομάζονταν Ντάλας Ηλίας του Δημητρίου. Ανάμεσα στους Ομβριακίτες βρίσκονταν και δύο αδέλφια που ονομάζονταν Παπαϊωάννου Ιωάννης και Δημήτριος του Βασιλείου τα οποία αρχικά είχαν κρυφτεί στο ταβάνι του σπιτιού αλλά ύστερα από διαβεβαίωση του παπά για την υπόσχεση που είχε από τους Ιταλούς ότι δεν κινδυνεύει κανείς παρουσιάστηκαν και είχαν άδοξο τέλος..

Μετά από παρέμβαση πάλι του δασκάλου επιτεύχθηκε συνεννόηση με τον Ιταλό επικεφαλής αξιωματικό και τον ενημέρωσαν ότι ανάμεσα στους συλληφθέντες υπάρχουν δύο αδέλφια και πρέπει να απελευθερωθούν. Τότε ο επικεφαλής έθεσε στα αδέλφια το απαίσιο δίλλημα, να διαλέξουν μόνοι τους ποίος από τους δύο ήθελε να φύγει και να σωθεί. Βέβαια κανείς από τους δύο, δεν σκέφθηκε ούτε στιγμή, ότι μπορούσε να γλυτώσει τον εαυτό του, αφήνοντας τον αγαπημένο αδελφόν του μελλοθάνατο στα χέρια των εκτελεστών. Η πράξη αυτή των δύο παλικαριών μας φέρνει στο νου στιγμές κορύφωσης αρχαίας Ελληνικής τραγωδίας. Την ώρα που οι συλληφθέντες βρίσκονταν στο δρόμο Δυτικά πίσω από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου με κατεύθυνση προς την πηγή ”Άμπλας”, ο Αθανάσιος Φαράντος του Αντωνίου επιχείρησε να δραπετεύσει τρέχοντας μέσα στο ρέμα του ”Άμπλα” που ρέει προς τα Νότια του χωριού. Οι Ιταλοί αιφνιδιάστηκαν αλλά γρήγορα έστρεψαν τα όπλα εναντίον του και άνοιξαν καταιγιστικά πυρά. Τον κυνήγησαν πυροβολώντας ασταμάτητα, τον τραυμάτισαν και τον σκότωσαν τελικά μέσα στο σπίτι του Αντωνόπουλου. Οι υπόλοιποι οδηγήθηκαν στην ράχη ”Παπατράχη” και εκτελέστηκαν από τα Ιταλικά στρατεύματα κατοχής.

Aκολουθήστε το mirmidones.gr σε facebook  instagram και YouTube

Την άλλη μέρα έγινε η κηδεία των παλικαριών και το χωριό έπεσε σε βαρύ πένθος. Για να ολοκληρώσουν το έργο τους οι Ιταλοί στρατιώτες φεύγοντας από το χωριό έβαλαν φωτιά στο μαγαζί της πλατείας που γίνονταν το γλέντι με αποτέλεσμα να καταστραφεί το ίδιο αλλά και το Αστυνομικό Τμήμα το οποίο στεγάζονταν στον πάνω όροφο. Φωτιά έβαλαν επίσης στο μαγαζί του Ανδρέα Κυρίτση αλλά και στο σπίτι του Ιωάννη Πανάρα γιατί από εκείνο το σημείο ρίχτηκαν πυροβολισμοί τους οποίους είχαν εντοπίσει οι Ιταλοί. Πήραν δε σαν ομήρους στην Λαμία τον Θεόδωρο Παπαποστόλου του Θεμιστοκλή και Τάσο Μπαλογιάννη του Αποστόλου τους οποίους απελευθέρωσαν ύστερα από λίγες ημέρες.

Αυτό ήταν το πρώτο ομαδικό έγκλημα που έγινε σε βάρος του χωριού μας. Σε ένδειξη τιμής και σεβασμού προς τους νεκρούς κάθε χρόνο την ίδια ημερομηνία τελείται Θρησκευτικό μνημόσυνο παρουσία των συγγενών, των τοπικών αρχών και κατοίκων του χωριού. Μετά την απελευθέρωση στον τόπο της θυσίας στήθηκε μνημείο στο οποίο αναγράφονται τα ονόματα των δέκα (10) αδικοχαμένων παλικαριών:

ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΕΣ ΟΜΒΡΙΑΚΙΤΕΣ ΠΑΡΑ ΤΩΝ ΙΤΑΛΩΝ ΚΑΤΑΚΤΗΤΩΝ ΤΗΝ 1η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1942 

 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΙΩΑ. ΠΑΝΑΡΑΣ   ΕΤΩΝ 65

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΤΥΛ. ΜΑΚΑΡΕΣ     ΕΤΩΝ 49

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΘΑΝ. ΚΑΡΑΟΥΣΟΣ     ΕΤΩΝ 35

ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΣ. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ     ΕΤΩΝ 28

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΒΑΣ. ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ     ΕΤΩΝ 27

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΝΤ. ΦΑΡΑΝΤΟΣ      ΕΤΩΝ 29

ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡ. ΡΙΖΟΣ    ΕΤΩΝ 22 

 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΕΩ. ΘΕΟΣ       ΕΤΩΝ 20

ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΤΘ. ΜΟΣΧΟΣ    ΕΤΩΝ 28 

ΗΛΙΑΣ ΔΗΜ. ΝΤΑΛΑΣ (‘Aνω Αγόριανη)    ΕΤΩΝ 45 

 Πηγή: 1. Βιβλίο ”Ομβριακή” του Θ. Αποστολόπουλου ” Η μάχη της Ομβριακής 30-11-1942” .

2. Διάφορες αφηγήσεις κατοίκων που ήταν παρόντες.

Επιμέλεια κειμένου: Παρασκευή Ν. Παπαποστόλου.  

mirmidones.gr