Πεζοπορία στη Λευτεριάς τη στράτα το Σάββατο 26/4/25 στην Αμφισσα

Απ’ το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία ίσαμε το Κάστρο της Άμφισσας.

Δυο σημεία αναφοράς μοναδικά, δυο στολίδια του τόπου και μια γραμμή να τα ενώνει. Μια γραμμή από μια θάλασσα ελιές, ένα μυκηναϊκό θολωτό τάφο, ιστορικό αποτύπωμα αμέτρητων χρόνων, ένα ξωκλήσι με δυο μέτρα γης για τον ελευθερωτή της πόλης Πανουργιά και μια πόλη με το Κάστρο της ριζωμένη στις άκρες της Γκιώνας να αναθυμάται το πέρασμα των αιώνων και να αναμετρά τα σημάδια τους.

Το μοναστήρι

Θρησκευτικό προσκύνημα φημισμένο, με ένα ξυλόγλυπτο τέμπλο απαράμιλλης ομορφιάς και ανεκτίμητης καλλιτεχνικής αξίας, έργο Μετσοβίτη τεχνίτη. Αλλά και στυλοβάτης διαχρονικά στον αγώνα των Ελλήνων για την Ελευθερία τους. Εδώ, στις 24 του Μάρτη του 1821 ο οπλαρχηγός Πανουργιάς, ο Δεσπότης Σαλώνων Ησαΐας μαζί με άλλους οπλαρχηγούς και τα παλικάρια τους ξεκινάνε την Επανάσταση στη Ρούμελη. Και παίρνουν το μονοπάτι που κι εμείς θα περπατήσουμε για να απελευθερώσουνε την πόλη και το Κάστρο των Σαλώνων.

Αυτή είναι ‘’ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ Η ΣΤΡΑΤΑ’’.

Ο θολωτός μυκηναϊκός τάφος

Μια σπουδαία αρχαιολογική ανακάλυψη το 2014, στον Ελαιώνα της Άμφισσας, ένας ασύλητος θολωτός τάφος των Μυκηναϊκών χρόνων με χρήση από τον 14ο έως και τα τέλη του 12ου αιώνα π.χ. Μοναδικό εύρημα, το πρώτο αυτού του είδους που αποκαλύπτεται στη Φωκίδα και από τα ελάχιστα στη Στερεά Ελλάδα.

Το εξωκλήσι των Αγίων Αποστόλων

Πετρόχτιστο καμπαναριό, υπέροχο δείγμα λαϊκής αρχιτεκτονικής. Εδώ, το σημείο ταφής του οπλαρχηγού Πανουργιά (1759-1834). Οπλαρχηγός της επαρχίας Σαλώνων, καταγόμενος από τον Άγιο Γεώργιο Παρνασσίδας και γεννημένος στη Δρέμισα, από τους σημαντικότερους οπλαρχηγούς του Αγώνα. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία, προετοίμασε με επιτυχία την επανάσταση στην Παρνασσίδα στις 24 Μαρτίου 1821 και ηγήθηκε των οπλαρχηγών στην απελευθέρωση των Σαλώνων.

Κάστρο των Σαλώνων

Σε βραχώδη λόφο πάνω από την πόλη στέκει επιβλητικό το Κάστρο των Σαλώνων.

Το κάστρο θεμελιώνουν ογκόλιθοι της προελληνικής και μυκηναϊκής εποχής.

Πάνω σε αυτά τα θεμέλια χτίσανε, αργότερα Έλληνες, Βυζαντινοί, Φράγκοι, Καταλανοί και Τούρκοι καθένας με τη δική του τεχνοτροπία και πάντα για οχυρωματικούς λόγους.

Στις 27 Μαρτίου 1821 άρχισε η πολιορκία των Σαλώνων. Σύμφωνες είναι οι πληροφορίες των Σπ. Τρικούπη, Ι. Φιλήμονος, Γκόρντον, Φινλεϊ, Κόκκινου και Κορδάτου, ενώ ο Κ. Παπαρηγόπουλος αναφέρει το γεγονός παρενθετικά, σε δυο μόνο σειρές, περιγράφοντας τα γεγονότα του 1822.

Τα Σάλωνα αποτελούσαν θέση-κλειδί όχι μόνον λόγω της προνομιούχου θέσης τους, αλλά και χάρη στο εξαιρετικά καλά οχυρωμένο κάστρο τους. Όσες φορές τα Σάλωνα κατέχονταν από τους Τούρκους, η Πελοπόννησος κινδύνευε και παρέλυαν όλες οι δραστηριότητες των Ελλήνων, η κυριαρχία των Οθωμανών στις διαβάσεις της Γραβιάς, της Άμπλιανης και στο Κρισσαίο πεδίο ήταν μια σοβαρή απειλή όχι μόνον για την Πελοπόννησο αλλά και για την Αττική.

Στις 10 Απριλίου 1821, ανήμερα της Λαμπρής, άνοιξε η πύλη του κάστρου και οι τούρκοι άρχισαν να βγαίνουν παραδίδοντας τα όπλα στον Πανουργιά, μετά από 13 μέρες πολιορκίας. Το πρώτο ελεύθερο Πάσχα μετά από 4 αιώνες σκλαβιάς.

Πηγή: fokidanews.gr