Fonografos.net Ειδησεογραφικό portal Φθιώτιδας και Κεντρικής Ελλάδας
Στην Λαμία βρέθηκε την Τρίτη 26/3/2024 ο Δημήτρης Κουτσούμπας όπου πραγματοποίησε ομιλία στο “STAR FORUM 2024”.
Η ομιλία του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα
Φίλες και φίλοι,
Ευχόμαστε καλή επιτυχία στις εργασίες του 2ου Συνεδρίου σας και μάλιστα για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα, όπως το δημογραφικό. Βέβαια, αν θέλουμε να μιλήσουμε για το δημογραφικό εδώ στη Στερεά Ελλάδα, όπου ορισμένοι Δήμοι έχουν υψηλούς δείκτες γήρανσης του πληθυσμού, όπως η Θήβα, η Λιβαδειά, η Λαμία, η Λοκρίδα, θα μιλήσουμε πρώτα απ’ όλα για το έγκλημα της ΛΑΡΚΟ, ένα έγκλημα που έχει την υπογραφή της κυβέρνησης της ΝΔ.
Και θέλουμε πραγματικά να μεταφέρουμε και εδώ τη φωνή διαμαρτυρίας των ίδιων των εργαζομένων της ΛΑΡΚΟ, την αγωνία όλων των κατοίκων των περιοχών γύρω από αυτή. Γιατί τέσσερα χρόνια τώρα, με το αφήγημα του “προσωρινού” και με την αναμονή του “επενδυτή που έρχεται”, η κυβέρνηση της ΝΔ επιτέθηκε με λύσσα στους εργαζόμενους, αλλά και στους κατοίκους των γύρω περιοχών.
Χάθηκαν 800 θέσεις εργασίας. Έκλεψαν τον μόχθο μιας ζωής από εργαζόμενους και μικροεργολάβους, κατ’ επέκταση και από τις τοπικές κοινωνίες. Η συρρίκνωση του εισοδήματος των εργαζομένων της ΛΑΡΚΟ, η ανασφάλεια, η απαξίωση οδήγησαν στη μετανάστευση νέα ζευγάρια, μαγαζιά έκλεισαν, σχολεία συρρικνώθηκαν.
Και σήμερα, πριν τη μεταβίβαση της ΛΑΡΚΟ στα αρπακτικά: Αντί να εκσυγχρονίσουν, να αναπτύξουν τη ΛΑΡΚΟ η οποία είναι ένα πραγματικό χρυσωρυχείο, όχι μόνο για τη Στερεά, αλλά για ολόκληρη την χώρα, αντί να ανοίξουν χιλιάδες θέσεις εργασίας, κλείνουν τη ΛΑΡΚΟ και ας είναι η μοναδική βιομηχανία παραγωγής σιδηρονικελίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντί για άνοιγμα θέσεων εργασίας, στέλνουν ειδικευμένους μεταλλεργάτες και μεταλλωρύχους της ΛΑΡΚΟ με 850 ευρώ για να καλύψουν τη γύμνια της υποστελέχωσης του συστήματος Υγείας.
Οι ίδιοι οι εργάτες της ΛΑΡΚΟ ρωτούν: Τι θα γίνουν οι εργαζόμενοι που ζουν σε δύο οικισμούς της ΛΑΡΚΟ; Τι θα γίνουν οι άρρωστοι που είναι σε πρόγραμμα θεραπείας μέσω του ασφαλιστικού συμβολαίου; Τι θα γίνουν τα παιδιά στα σχολεία; Πώς θα συνεχιστούν τα φροντιστήρια και οι σπουδές τους; Πώς θα πληρωθούν τα δάνεια, το ρεύμα, τα τρόφιμα; Πού θα απορροφηθούν τόσοι άνεργοι; Θα γίνουν εργάτες στις άλλες βιομηχανίες; Θα γίνουν ελεύθεροι επαγγελματίες; Μα τα μαγαζιά κλείνουν ήδη το ένα μετά το άλλο. Θα γίνουν αγρότες; Μα το υψηλό κόστος παραγωγής, η ακαρπία, οι χαμηλές τιμές ξεκληρίζουν τους ήδη αγρότες. Θα γίνουν κτηνοτρόφοι; Μα μία το υψηλό κόστος παραγωγής, μία οι χαμηλές τιμές, μία η αρρώστια της ευλογιάς, μία η ανυπαρξία του κράτους οδηγούν στον θάνατο τα ζώα και ξεκληρίζουν τους κτηνοτρόφους. Τι θα γίνουν τόσες οικογένειες; Οι επιλογές είναι δύο: Ή θα μεταναστεύσουν ή θα αγωνιστούν όλοι μαζί, εργάτες της ΛΑΡΚΟ, αγροτοκτηνοτρόφοι, επαγγελματίες, έμποροι για να μείνει η ΛΑΡΚΟ ανοιχτή, για να μείνει η περιοχή ζωντανή! Είμαστε μαζί τους μέχρι τη νίκη.
Και το θέμα του συνεδρίου σας αυτό ακριβώς σημαίνει. Σε όλα αυτά βρίσκεται το δημογραφικό πρόβλημα, όπως και το πρόβλημα του Brain drain.
Φίλες και φίλοι,
Ως ΚΚΕ παρακολουθούμε σταθερά την επιστημονική συζήτηση για το δημογραφικό, επικεντρώνοντας στην ιστορική του εξέλιξη και στις βαθύτερες οικονομικές, κοινωνικές αιτίες που αντανακλώνται στους δημογραφικούς δείκτες. Από αυτή τη σκοπιά διαμορφώνουμε και συγκεκριμένες προτάσεις.
Βέβαια η συζήτηση για το δημογραφικό πρόβλημα δεν αφορά μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, στα κράτη – μέλη της ΕΕ. Αντανακλά ένα βαθύτερο ζήτημα, παρ’ όλο που διαφορετικά εκδηλώνεται σε μια σειρά χώρες. Συνολικά, υπάρχει σταδιακή επιδείνωση των δημογραφικών δεικτών τα τελευταία χρόνια. Από τα κείμενα της ΕΕ, ομολογείται πως η σταδιακή συρρίκνωση του πληθυσμού στα κράτη – μέλη της, δυνητικά θα μειώσει το σχετικό βάρος της στην παγκόσμια οικονομία και θα περιορίσει τη γεωπολιτική επιρροή της.
Σε κάθε περίπτωση οι παράγοντες που συνθέτουν το δημογραφικό πρόβλημα είναι πρωτίστως οικονομικοί, κοινωνικοί, πολιτικοί, πολιτιστικοί. Από αυτήν την άποψη οι δημογραφικές εξελίξεις είναι άμεσα συνυφασμένες με τους συνολικότερους όρους ζωής της εργατικής λαϊκής οικογένειας, των νέων ζευγαριών.
Στην Ελλάδα, οι πολιτικές που προωθούν τόσο η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, όσο και οι προηγούμενες κυβερνήσεις των ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και άλλων, με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ, είναι μέρος του προβλήματος, όχι της λύσης. Η πληθυσμιακή μείωση κι εδώ στην Στερεά Ελλάδα είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις εξελίξεις στην οικονομία της περιοχής.
Δεν αφορά μόνο την απώλεια θέσεων εργασίας από το σταδιακό κλείσιμο υποκαταστημάτων του ΙΚΑ, ταχυδρομείων, υποκαταστημάτων τραπεζών, της εφορίας, τη συγχώνευση σχολείων, το λουκέτο σε μικρομάγαζα και βιοτεχνίες που είχαν αναπτυχθεί γύρω τους, τις προτάσεις μεταξύ άλλων και για την κατάργηση του Ειρηνοδικείου Αταλάντης.
Συνολικά η περιοχή -και με το παράδειγμα της ΛΑΡΚΟ- αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα που έχει η χώρα μας, για το ποιος πληρώνει τις συνέπειες των κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των πολιτικών που εφάρμοσαν ή υπερασπίζονται με τον ένα ή τον άλλον τρόπο όλα τα υπόλοιπα κόμματα, με γνώμονα το κέρδος των ομίλων και όχι τις ανάγκες των εργαζομένων.
Βέβαια, σε όλη την Ελλάδα -αν και με διαφοροποιήσεις- παρατηρείται συρρίκνωση του πληθυσμού, η οποία οφείλεται και στη μείωση των γεννήσεων. Η αναστολή στην απόφαση ενός ζευγαριού, κυρίως της γυναίκας, να αποκτήσει παιδιά στην πιο γόνιμη ηλικία, είναι αποτέλεσμα σημαντικών κοινωνικών αλλαγών. Αφορά κυρίως στη μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην κοινωνική εργασία, η οποία έχει προοδευτικό χαρακτήρα, αλλά αντικειμενικά διαμορφώνει νέες ανάγκες.
Πρόκειται για αλλαγές που έχει ανάγκη η καπιταλιστική οικονομία, αλλά δεν συνοδεύονται με τις ανάλογες κρατικές κοινωνικές δομές και υπηρεσίες, φέρνοντας σε αντιπαράθεση το δικαίωμα της γυναίκας στην εργασία με την κοινωνική ανάγκη προστασίας της μητρότητας, της οικογένειας. Την ίδια ώρα, παρουσιάζεται ως ζήτημα ατομικής ευθύνης και ικανότητας της γυναίκας, η «επιλογή» ανάμεσα στην «επαγγελματική ανέλιξη» και στη δημιουργία οικογένειας.
Οι κατευθύνσεις της ΕΕ και η πολιτική της σημερινής κυβέρνησης ΝΔ, όπως και των προηγούμενων, ουσιαστικά καλούν τις εργαζόμενες να συμφιλιωθούν με την «ευέλικτη εργασία», με τα σπαστά και ακανόνιστα ωράρια, με δουλειά τις Κυριακές, με τηλεργασία, που καταργεί κάθε σταθερότητα στον εργάσιμο χρόνο και στον χώρο εργασίας. Η «ευελιξία» έρχεται να στηρίξει τις ανάγκες της καπιταλιστικής εργοδοσίας και όχι της εργαζόμενης μητέρας. Πρόκειται για τις δήθεν “ίσες ευκαιρίες” γυναικών και ανδρών στην εργασιακή ζούγκλα της ΕΕ.
Την ώρα όμως που συζητάμε για τους δημογραφικούς δείκτες, η μητρότητα γίνεται συνώνυμο της ανεργίας, της απόλυσης. Υπάρχουν περιπτώσεις νέων εργαζόμενων γυναικών, οι οποίες χάνουν το επίδομα της άδειας μητρότητας, γιατί δεν έχουν συμπληρώσει τα 200 ένσημα τα τελευταία δύο χρόνια για να το πάρουν! Πρόκειται βέβαια για διάταξη που διατήρησαν όλες οι κυβερνήσεις. Γιατί η μητρότητα αποτελεί «κόστος» για το κράτος και τους επιχειρηματικούς κολοσσούς.
Και για να λέμε τα πράγματα όπως είναι: αποτελεί πρόκληση να προβάλλεται από επιχειρηματικούς κολοσσούς και κυβερνήσεις ως “λύση” η “κρυοσυντήρηση ωαρίων” για κάθε νέα μισθωτή ή αυτοαπασχολούμενη επιστήμονα, η οποία στερείται την ουσιαστική κοινωνική στήριξη για την απόκτηση παιδιών στην πιο γόνιμη ηλικία.
Την ίδια ώρα, βέβαια η εμπορευματοποίηση της Υγείας, ιδιαίτερα της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, αποφέρει τεράστια κέρδη στους αντίστοιχους επιχειρηματικούς κολοσσούς, οι οποίοι εμπορεύονται τις αγωνίες ζευγαριών που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας. Έτσι, γενικεύεται η ανασφάλεια της μισθωτής και αυτοαπασχολούμενης γυναίκας χωρίς ουσιαστικά αυτή να έχει απαλλαγεί από την ατομική φροντίδα και ευθύνη, όχι μόνο για την αναπαραγωγή της δικής της εργατικής δύναμης, αλλά και για τη στήριξη των παιδιών της, συχνά και των ηλικιωμένων γονέων.
Τι γνωρίσαμε όλα αυτά τα χρόνια; Γνωρίσαμε μια πολιτική -και μάλιστα από όλες τις κυβερνήσεις- στην οποία κυριάρχησε η ανταποδοτικότητα ακόμα και μέσω των κρατικών δομών προσχολικής αγωγής, δημιουργικής απασχόλησης παιδιών, με τα τροφεία στους δημόσιους βρεφονηπιακούς σταθμούς, οι οποίοι υπολείπονται των σύγχρονων αναγκών της εργατικής, λαϊκής οικογένειας.
Έτσι, τα προγράμματα για την περιβόητη “ευέλικτη φροντίδα” των παιδιών βρίσκονται στην αντίπερα όχθη από τη σύγχρονη ανάγκη των παιδιών για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν φροντίδα και προσχολική αγωγή, για την ολόπλευρη ψυχοσωματική, διανοητική, κοινωνική τους ανάπτυξη. Όσο για κάποια “νέα” μέτρα – όπως οι “Νταντάδες της γειτονιάς” και οι προσωπικοί βοηθοί για ανάπηρους, είναι ημίμετρα τα οποία στην πραγματικότητα παρέχουν υποβαθμισμένες υπηρεσίες, υποκαθιστούν την έλλειψη επιστημονικά οργανωμένων κρατικών δομών, ενώ ανοίγουν νέα κανάλια αφαίμαξης του εργατικού λαϊκού εισοδήματος.
Λέμε καθαρά ότι η στήριξη των γεννήσεων δε γίνεται με ημίμετρα, με πολιτικές που λογαριάζουν τα αναγκαία μέτρα προστασίας και στήριξης της οικογένειας με τη λογική του “κόστους – οφέλους” για το κράτος και με γενικό κριτήριο το κέρδος των μονοπωλίων.
Από την άλλη, όλοι μας γνωρίζουμε πως την ανασφάλεια και τις αναστολές στη δημιουργία οικογένειας εντείνει η μείωση του εργατικού-λαϊκού εισοδήματος. Τα νούμερα είναι αμείλικτα: στα τέλη του 2023, τουλάχιστον 3 στους 10 εργαζόμενους είχαν μεικτό μισθό κάτω από 800 ευρώ. Πάνω από το 50% των μισθωτών είχαν μηνιαίο μισθό κάτω από 1.000 ευρώ μεικτά, δηλαδή κάτω από 850 ευρώ καθαρά.
Η γενική συμπίεση του εργατικού εισοδήματος εντείνεται από την ακρίβεια ιδιαίτερα στα είδη βασικής ανάγκης, την ενεργειακή φτώχεια σε συνδυασμό με την παραπέρα υποβάθμιση κι εμπορευματοποίηση της Υγείας, της ολόπλευρης κοινωνικής στήριξης παιδιών, ηλικιωμένων, ΑμΕΑ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η μέση δαπάνη για την Υγεία φτάνει τα 1.000 ευρώ τον χρόνο, που για πολλούς σημαίνει ενάμιση μισθό. Τα στοιχεία της έρευνας επιβεβαιώνουν τις συνέπειες που έχουν η εμπορευματοποίηση και η ιδιωτικοποίηση της Υγείας, η οποία απογειώνεται και με το απαράδεκτο καθεστώς των επί πληρωμή απογευματινών χειρουργείων που βάζει στην ίδια τη ζωή τιμοκατάλογο. Στο έδαφος αυτό, επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς της Πρόνοιας προσβλέπουν στην «αγορά» που δημιουργεί η εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών και υποδομών φροντίδας των ηλικιωμένων.
Και με την ευκαιρία της αναφοράς στους ηλικιωμένους συνανθρώπους μας, κατά τη γνώμη μας, είναι τελείως αντιδραστική η αφετηρία της συζήτησης με επίκεντρο την ανησυχία για την αύξηση των ηλικιωμένων στον γενικό πληθυσμό, η οποία αντανακλά την άνοδο του προσδόκιμου ζωής. Γιατί κι αυτό επιχειρείται να προσεγγιστεί από τη σκοπιά του καπιταλιστικού κέρδους. Είναι γεγονός ότι εκδηλώνεται ιδιαίτερο ενδιαφέρον γύρω από τη λεγόμενη «οικονομία φροντίδας» («care economy»), δηλαδή τις υπηρεσίες γύρω από τη φροντίδα των ηλικιωμένων. Επιχειρηματικοί όμιλοι και διακρατικές ενώσεις εντοπίζουν μια «ανερχόμενη αγορά». Μάλιστα η ίδια η ΕΕ έχει διαβλέψει «οικονομικές ευκαιρίες που σχετίζονται με τη γήρανση του πληθυσμού».
Μια άλλη πλευρά αφορά και στο πώς αξιοποιούνται ορισμένες τέτοιες εξελίξεις σε σχέση δήθεν με τη “βιωσιμότητα” του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης. Ουσιαστικά, επιδιώκεται με εκβιαστικά διλήμματα η υποταγή των εργαζόμενων και των συνταξιούχων στις αντιασφαλιστικές ανατροπές που υλοποιούνται τις τελευταίες δεκαετίες από τις κυβερνήσεις, με βάση πάντα τις κατευθύνσεις της ΕΕ.
Τι συμβαίνει; Προχωρά η εξατομίκευση της σύνταξης, στο πλαίσιο ενός Συστήματος Δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης που αφορά κυριολεκτικά συντάξεις πείνας, και συμπληρώματα από τα επαγγελματικά ταμεία ή την ιδιωτική ασφάλιση. Ως «λύση» στις μικρότερες συντάξεις και τον αυξημένο κίνδυνο φτώχειας, ιδιαίτερα για τις γυναίκες, προωθούνται τα συστήματα «ευέλικτης συνταξιοδότησης», τα προγράμματα «μερικής συνταξιοδότησης» που συνδυάζουν τη δουλειά με μειωμένο ωράριο με μια «μερική» συνταξιοδοτική παροχή. Η παράταση του εργάσιμου βίου και η «ενεργός γήρανση» δεν αφορά στις ανάγκες κοινωνικής στήριξης των ηλικιωμένων με ευθύνη του κράτους. Αντίθετα, είναι κομβικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων του κεφαλαίου στην Ελλάδα.
Ταυτόχρονα, παρακολουθούμε τη σχετική συζήτηση για το ζήτημα της στέγης, που συνδέεται με τους δημογραφικούς δείκτες. Η ανασφάλεια των νέων ζευγαριών να δημιουργήσουν οικογένεια ενισχύεται όταν ειδικά τα ενοίκια έχουν αυξηθεί μεσοσταθμικά πάνω από 40% και σε ορισμένες περιοχές πάνω από 50%. Η εκτόξευση του κόστους στέγασης το τελευταίο διάστημα είναι το αθροιστικό αποτέλεσμα πολλών παραγόντων.
Αλληλεπιδρούν οι αλλαγές στις χρήσεις γης σε πολλές περιοχές των μεγάλων πόλεων κυρίως, μαζί με την επέλαση τουριστικών δραστηριοτήτων, με την εκτόξευση του κόστους της οικοδομής, ως αποτέλεσμα της πολιτικής της ΕΕ και της κυβέρνησης για την “πράσινη ανάπτυξη”. Επιδρά η αναβάθμιση της κατοικίας ως επενδυτικό εμπόρευμα για πολύ εύπορους αλλοδαπούς επενδυτές, αλλά και των γενικότερων αυξήσεων στο συνολικό επίπεδο τιμών σε όλα τα εμπορεύματα.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα κυβερνητικά μέτρα για τη στέγη είναι μια “σταγόνα στον ωκεανό”. Στην πραγματικότητα, συνιστούν νέες προκλητικές κρατικές επιδοτήσεις για ομίλους και μεγαλοϊδιοκτήτες ακινήτων, με δωρεάν παραχώρηση κρατικής γης σε ομίλους και επιδότηση επισκευής ακινήτων. Έχει ελάχιστο αποτύπωμα στους νέους και τις νέες που αναζητούν φθηνή, ποιοτική στέγαση.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση επιχειρεί να ρυθμίσει τον ανταγωνισμό μεταξύ μεγάλων ξενοδοχείων και airbnb και να μετατρέψει σε αμιγώς τουριστικές ορισμένες περιοχές. Στην πραγματικότητα οι σύγχρονες ανάγκες για φθηνή κατοικία, που να διασφαλίζει υψηλού επιπέδου βιοτικό επίπεδο, θρυμματίζονται στο βωμό της κερδοφορίας του μεγαλοκατασκευαστικού και τουριστικού κεφαλαίου, της καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Επίσης, «η λελογισμένη νόμιμη μετανάστευση», όπως αποκαλείται, συγκαταλέγεται, ανάμεσα στους κεντρικούς άξονες για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος στις κατευθύνσεις της ΕΕ. Η σχετική συζήτηση εκφράζει πλευρές των αντιθέσεων ανάμεσα σε τμήματα του κεφαλαίου και των αστικών κρατών εντός της ΕΕ για το μείγμα καταστολής-προσέλκυσης εργατικού δυναμικού στην διαχείριση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών. Η κατεύθυνση αυτή, άλλωστε, αποτυπώνεται και στο νέο Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, στο πλαίσιο της λεγόμενης «εξωτερικής διάστασης» της μεταναστευτικής πολιτικής.
Η κυβέρνηση της ΝΔ, με τη στήριξη των υπόλοιπων αστικών κομμάτων, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ κ.ά., υιοθετούν και εφαρμόζουν αυτές τις κατευθύνσεις. Μέσο υλοποίησης είναι, ανάμεσα στα άλλα, οι διακρατικές συμφωνίες με τρίτες χώρες εκτός ΕΕ για την εισαγωγή εργατικού δυναμικού στην εγχώρια αγορά εργασίας, οι οποίες περιλαμβάνουν πάντοτε και τις αντίστοιχες ρήτρες καταστολής με τις υποχρεώσεις των τρίτων χωρών για τη λεγόμενη «συγκράτηση των μεταναστευτικών ροών», για τη συνεργασία σε απελάσεις και επιστροφές. Με τις συμφωνίες αυτές, το κράτος αναλαμβάνει να εξασφαλίσει το κατάλληλο φθηνό εργατικό δυναμικό, με τσακισμένα δικαιώματα, που έχουν ανάγκη οι μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι. Είναι συμφωνίες με δουλεμπορικό χαρακτήρα και δεν αφορούν την προστασία μεταναστών και προσφύγων.
Όμως, αυτό που χρειάζεται σήμερα είναι ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο ένταξης των μεταναστών και προσφύγων που ζουν και εργάζονται στην χώρα μας, με άδειες διαμονής για πλήρη πρόσβαση στο δικαίωμα στην εργασία, την υγεία και την περίθαλψη, με πλήρη ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα, για την εκμάθηση της γλώσσας και την εκπαίδευση των παιδιών τους, για τη στέγασή τους και συνολικά για την κάλυψη όλων των αναγκών τους.
Φίλες και φίλοι
Για το ΚΚΕ, το δημογραφικό ζήτημα είναι βαθιά κοινωνικό, που σχετίζεται με τα κίνητρα οργάνωσης της οικονομίας και όλης της κοινωνίας. Για να μπορέσουν οι νέοι και οι νέες να δημιουργήσουν οικογένεια, θα πρέπει να νοιώθουν την ασφάλεια της σταθερής εργασίας, του σταθερού εισοδήματος για την κάλυψη αναγκών διατροφής, ένδυσης, ψυχαγωγίας, αθλητισμού, φτηνής σύγχρονης κατοικίας. Προϋποθέτει το κράτος να εξασφαλίζει όλα όσα χρειάζονται: δωρεάν υπηρεσίες Υγείας, με έμφαση στην πρόληψη, προγεννητικού ελέγχου, ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως και δωρεάν υπηρεσίες προσχολικής αγωγής, πρώιμης διάγνωσης και παρέμβασης, παιδείας, φροντίδας των ηλικιωμένων.
Με βάση τις δυνατότητες της επιστήμης, της τεχνολογίας, της ραγδαίας αύξησης της παραγωγικότητας, όλα αυτά μπορούν να αποτελέσουν κατοχυρωμένα και καθολικά δικαιώματα. Στο πλαίσιο, όμως, μιας άλλης ανάπτυξης που στο επίκεντρο έχει την ικανοποίηση των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών, και όχι το κέρδος των επιχειρηματικών ομίλων. Απαιτεί ένα επιστημονικά κεντρικό σχέδιο, στηριγμένο στην κοινωνική ιδιοκτησία των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, με πρωταγωνιστή στα όργανα της οικονομίας και της εξουσίας τον εργαζόμενο άνθρωπο. Σε αυτή την κατεύθυνση, το ΚΚΕ διατυπώνει συγκεκριμένες προτάσεις με κριτήριο τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες τόσο στη Βουλή, όσο και στους εργατικούς, λαϊκούς αγώνες.
Επιτρέψτε μου, επίσης, ορισμένες σκέψεις γύρω από το φαινόμενο του brain drain, της φυγής εγκεφάλων δηλαδή. Προφανώς, το φαινόμενο της μετανάστευσης εργατικού δυναμικού δεν είναι νέο. Εδώ αναφερόμαστε, όμως πιο συγκεκριμένα στο εξής: Στη μετανάστευση επιστημονικού εργατικού δυναμικού ως έκφραση της επιδιωκόμενης κινητικότητας η οποία αποτελεί στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό το φαινόμενο πήρε διαστάσεις κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Ωστόσο παραμένει. Και παραμένει διότι παράγεται και αναπαράγεται όχι ως ατύχημα και έκτακτη συνθήκη, αλλά ως προϊόν της κανονικότητας στην κίνηση του διεθνούς καπιταλισμού, ως επιδίωξη.
Στην αντίληψη του ΚΚΕ, το φαινόμενο αυτό σχετίζεται με την ίδια τη φύση του σημερινού συστήματος στην Ελλάδα και διεθνώς. Στο γεγονός ότι λόγω της ανάπτυξης με κίνητρο το κέρδος και της αδυναμίας να υπάρξει κεντρικός σχεδιασμός στην οικονομία, το εμπόρευμα “επιστημονικά ειδικευμένη εργατική δύναμη”, παραμένει αναξιοποίητο, πολλές φορές τείνει να πετιέται στα ράφια της ανεργίας. Και ακριβώς λόγω της ανάπτυξης των εθνικών οικονομιών με διαφορετικές ταχύτητες, υπάρχει η τάση να συγκεντρώνεται αυτό το “πλεονάζον” -για το κεφάλαιο, όχι για το λαό και τις ανάγκες του- δυναμικό σε ισχυρότερες οικονομίες.
Φυσικά, η επιστημονική έρευνα έχει αναδείξει ότι το πρόβλημα του «brain drain» δεν περιορίζεται μόνο στα «λιγότερο ανεπτυγμένα» κράτη, αλλά εμφανίζεται διαχρονικά και στα πιο ανεπτυγμένα. Είναι χαρακτηριστικό, άλλωστε, ότι ο όρος καθιερώθηκε πρώτα στη Βρετανία, τη δεκαετία του 1960, σε μια περίοδο που το φαινόμενο της μετανάστευσης Βρετανών επιστημόνων στις ΗΠΑ είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, αξίζει να σημειωθεί ότι, παρά τη σημαντική όξυνσή της κατά τη διάρκεια της τελευταίας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, μαζική φυγή επιστημονικού δυναμικού καταγράφεται και σε περιόδους όπου η ελληνική καπιταλιστική οικονομία γνωρίζει σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Είναι χαρακτηριστικό, π.χ., ότι στα τέλη της δεκαετίας του 1950, το 21% των πτυχιούχων μηχανικών έφευγαν από την Ελλάδα και κατευθύνονταν στις ΗΠΑ, με το ποσοστό να παραμένει στα ίδια επίπεδα και τη δεκαετία του ’60. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι την περίοδο 1961-1965 το 35% των πτυχιούχων μηχανικών, το 27% των πτυχιούχων στις φυσικές επιστήμες και το 25% των πτυχιούχων σε ιατρικές σχολές έφυγαν από την Ελλάδα. Το φαινόμενο παρατηρείται έντονο ακόμα και σε πιο πρόσφατες περιόδους καπιταλιστικής ανάπτυξης, καθώς την περίοδο 1998-2007 υπολογίζεται ότι 550.000 Έλληνες μετανάστευσαν στο εξωτερικό προκειμένου ν’ απασχοληθούν σε εργασίες υψηλής επαγγελματικής ειδίκευσης.
Αποδεικνύεται και από τα παραπάνω λοιπόν ότι όσο αποδεχόμαστε το στρατηγικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την τόνωση της κινητικότητας, την επιχειρηματολογία της ΕΕ, η οποία υπαινίσσεται ότι ο επιστημονικά ειδικευμένος εργαζόμενος θα πρέπει να μετακινείται συνεχώς εντός της για να εξασφαλίσει μια εργασία αντίστοιχη των ικανοτήτων και της εκπαίδευσής του, θα παραμένει ως σταθερή απόρροια η φυγή εγκεφάλων. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί και από τη σχετική πείρα ότι η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα αναστρέψει έστω και αυτή τη μερική μορφή brain drain, όπως είναι η μετανάστευση φοιτητών.
Ως Κόμμα, έχουμε ξεκάθαρη αντίληψη και πρόταση διεξόδου από αυτό το πρόβλημα. Και η απάντηση δεν μπορεί να είναι να υιοθετήσουμε πολιτικά ως στόχο για την αντιμετώπισή του την ενίσχυση του πλαισίου εντός του οποίου προκύπτει, την κινητικότητα. Πολύ περισσότερο δεν μπορούμε να αποδεχτούμε τις αστικές ιεραρχήσεις και τις προτεραιότητες σε κλάδους και τομείς της οικονομίας που αφήνουν μια σειρά δραστηριότητες που σχετίζονται με την ικανοποίηση των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών σε καθεστώς φυτοζωίας.
Τόσους κι άλλους τόσους από τους επιστήμονες που παράγει η χώρα μας και το ελληνικό πανεπιστήμιο, με αμέτρητες θυσίες από τους ίδιους και από τις οικογένειες τους, χρειάζεται η χώρα μας και ο λαός μας. Αρκεί να χαράξουμε δρόμο αμφισβήτησης και εναντίωσης με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο την Ελλάδα όπου τα κλειδιά της οικονομίας θα τα κατέχει η κοινωνική πλειοψηφία και θα μπορεί να σχεδιάζει επιστημονικά και κεντρικά την ικανοποίηση των εκάστοτε αναγκών, θέτοντας τις αντίστοιχες προτεραιότητες. Σε αυτήν την Ελλάδα, κανείς δεν θα περισσεύει και η αναγκαία επιστημονικά συνθήκη της διεθνούς ανταλλαγής επιστημονικών ιδεών και πρακτικών θα γίνεται με όρους αποκλειστικά gain και όχι drain.
Φίλες και φίλοι
Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως πίσω από όλα τα μεγάλα προβλήματα, βρίσκεται η επιδίωξη του μεγάλου κεφαλαίου για μεγιστοποίηση της κερδοφορίας του που φέρει τη σφραγίδα μιας οδηγίας, ενός κανονισμού, μιας απόφασης της ΕΕ που έχουν στηρίξει και εφαρμόσει όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις. Γι αυτό δεν είναι τυχαίο πως πολλές από τις δημοσκοπήσεις καταγράφουν πως πάνω από το 45% του ελληνικού λαού δηλώνει ότι στις ευρωεκλογές θέλει να αποδοκιμάσει την ΕΕ.
Σε όλους αυτούς λοιπόν τους λέμε πως έχουν επιλογή: Το ευρωψηφοδέλτιο του ΚΚΕ το οποίο όχι μόνο δεν είπε ψέματα γι’ αυτή τη φυλακή των λαών, αλλά σταθερά την αποκαλύπτει, την αντιπαλεύει.
Με το ψηφοδέλτιο του ΚΚΕ μπορεί να εκφράσει ο λαός μας και την αποδοκιμασία του, και την αντίθεση του και τον πόθο του για την πραγματική Ευρώπη των λαών. Μπορεί να στείλει από την Ελλάδα πανευρωπαϊκό μήνυμα ελπίδας και ενδυνάμωσης των αγώνων, με ένα ακόμα πιο δυνατό ΚΚΕ στην Ελλάδα και στην Ευρώπη!
Με το ψηφοδέλτιο του ΚΚΕ ο λαός θα αποδείξει ότι δεν έχει δώσει καμιά λευκή επιταγή στη ΝΔ και τον Μητσοτάκη για να τσακίζει τα δικαιώματά του κουνώντας το δάχτυλο του 41%. Θα κόψει τη φόρα στην κυβέρνηση της ΝΔ που τρέχει την ολομέτωπη επίθεση στα δικαιώματα του λαού στην εκπαίδευση, την υγεία, παντού. Αλλά θα δώσει και ηχηρό μήνυμα στον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ που ως βολικοί αντίπαλοι στην ουσία της προσφέρουν συναίνεση στην αντιλαϊκή της πολιτική.
Τώρα λοιπόν, στέλνουμε αγωνιστικό μήνυμα μαχητικής αισιοδοξίας στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη, για να ενισχυθεί η πάλη για ανασύνταξη του εργατικού και λαϊκού κινήματος σε κάθε χώρα.
Με ΚΚΕ πολύ πιο δυνατό για πανευρωπαϊκή αντεπίθεση. Σπάµε τα δεσµά της ΕΕ! Για την Ελλάδα και την Ευρώπη του Σοσιαλισµού, την Ευρώπη των εργατών, των αγροτών, των λαών.
