Εμφανής πλέον η ραγδαία προσβολή του ΒΑΪ από το σκαθάρι των φοινικοειδών

Τον τελευταίο καιρό δημοσιεύτηκαν περιστατικά προσβολής και θανάτωσης μεγάλου αριθμού φοινίκων στη παραλιακή ζώνη του Βάϊ, που λαμβάνουν πλέον ανεξέλεγκτες διαστάσεις λόγω και του θερμού χειμώνα που ευνοεί τις δραστηριότητες του σκαθαριού.

Επί του θέματος αυτού παραθέτω το κυρίως κείμενο της από 7-9-2023 έκθεσης αυτοψίας αρμόδιων δασολόγων- φυτοϋγειονομικών ελεγκτών, που αφορά τις επισκοπήσεις στη περιοχή φοινικοδάσους Βάϊ, προκειμένου να εκτιμηθεί ο κίνδυνος από την προσβολή του σκαθαριού των φοινικοειδών.

«Γενική κατάσταση του δάσους.
Το δάσος μετά τους καθαρισμούς και την καταπολέμηση της προσβολής προ δεκαετίας βρίσκεται σε πλήρη ακμή από άποψη σύνθεσης ειδών, ανάπτυξης, ορόφωσης των συστάδων, κάλυψης κενών, κ.τ.λ.

Λόγω όμως της εγκατάλειψης του την τελευταία δεκαετία, η ανάπτυξη αυτή συνετέλεσε στην πλήρη απόφραξη των οδών πυρόσβασης, των τάφρων παροχέτευσης όμβριων, στη μη λειτουργία του πυροσβεστικού συστήματος, έχει καταστεί απροσπέλαστο και μη επισκοπήσιμο, που σε περίπτωση πυρκαγιάς η δράση εντός αυτού του προσωπικού εγκυμονεί κινδύνους. Το δάσος σήμερα εκτείνεται επί 500 περίπου στρεμμάτων, όπου υπολογίζουμε και την περιφερειακή ζώνη.

Φυτοϋγειονομική κατάσταση:
Στο δάσος από το 2010 έως και πρόσφατα δεν υπήρξε προσβολή από το σκαθάρι των φοινικοειδών πλην μεμονωμένων περιπτώσεων που περιορίστηκαν στα 5 περίπου άτομα και αντιμετωπίστηκαν από άμεσες επεμβάσεις απολύμανσης κ.τ.λ. Παρότι τη δεκαετία αυτή παρατηρήθηκε κίνηση πληθυσμού στο δάσος, εντούτοις δεν αναπτύχθηκε κηλίδα προσβολής σε φοίνικες του είδους Θεόφραστου. Τούτο κατά την εκτίμησή μας οφείλονταν στο γεγονός ότι οι όμορες φυτείες με κανάριο φοίνικα του φυτωρίου του κου Τρουλινού Νίκου, λειτουργούσαν λόγω προτίμησης ως πόλος προσέλκυσης του πληθυσμού. Σύμφωνα με τις οδηγίες που είχαμε δώσει στον συγκεκριμένο φυτωριούχο, οι φυτείες ψεκάζονταν και έτσι ο πληθυσμός συνεχώς μειωνόταν, αποφεύγονταν η χωρική έκρηξη και απλωνόταν η προστασία και στο φοινικόδασος του Βάϊ. Ο προ διετίας όμως θάνατος του κου Τρουλινού μάλλον συνετέλεσε και την παύση των εφαρμογών, με συνέπεια την αύξηση του πληθυσμού που έθετε πλέον σε κίνδυνο το Βάϊ, σύμφωνα με την αρχή της προσαρμογής στα δεδομένα τροφικά επίπεδα και τις ανάγκες.

Το τελευταίο διάστημα διαπιστώθηκε προσβολή σε άτομα του είδους Θεόφραστου στη περιφερειακή ζώνη του δάσους, στα φυτώρια Αρχατζικάκη όπου έγινε επισκόπηση και διαπιστώθηκαν φωλεασμοί και προσβολές επί πρέμνων. Σημειώνουμε ότι σύμφωνα με την βιβλιογραφία στο είδος του Θεόφραστου τα σκαθάρια προσβάλλουν κυρίως τα πρέμνα με τις μαλακές παραφυάδες όπου η εισχώρηση στα ενδότερα είναι εύκολη. Στη κορυφή της κόμης εμφανίζεται προσβολή μόνο όταν υπάρχει ήδη δίοδος–στοά από άλλη αιτία, π.χ. σήψη, και μάλιστα στα πολύ μεγάλα δένδρα με μεγάλους κορμούς, όπου στη στέψη βρίσκεται εσωτερικά περισσότερη μάζα για τροφή. Η πρόσφατη επέμβαση της Υπηρεσίας σε ένα τέτοιο υψηλό και αιωνόβιο φοίνικα, στη θέση παρκινγκ της παραλίας, όπου διαπιστώθηκε προσβολή, αφορά τέτοιο περιστατικό.

Διατρέχοντες κίνδυνοι επέκτασης της προσβολής και προτεινόμενα μέτρα.

– Με βάση το τελευταίο ως άνω περιστατικό, θεωρούμε ότι άμεσος κίνδυνος υπάρχει για την υψηλή αιωνόβια συστάδα των παραλιακών φοινίκων και των πέριξ άμεσα ορατών χώρων της διαδρομής προς τη θέση του πάρκινγκ που έχει από το 1981 εξαιρεθεί από την περίφραξη για λόγους εξυπηρέτησης της επισκεψιμότητας της παραλίας, κ.τ.λ. Η συστάδα αυτή αριθμεί περί τους 100 υψηλούς φοίνικες και είναι αυτή που εμβληματικά προσδίδει την φυσική εικόνα του Βάϊ στους επισκέπτες. Πρόκειται για συστάδα δάσους αμμοθίνας. Σε αυτήν πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα επεμβάσεις καθαρισμού κορυφών για επισκόπηση και εφαρμογής σκευασμάτων προληπτικής καταπολέμησης.

– Στο κυρίως σύμπυκνο δάσος δεν διαπιστώθηκαν επί του παρόντος εμφανείς προσβολές σε κορυφές, ενώ και η επισκόπηση των πρέμνων είναι αδύνατη λόγω της πλήρους απόφραξης. Δεν πρέπει να αποκλείσουμε την περίπτωση η προσβολή να έχει προχωρήσει στα πρέμνα, αθέατα, όπου αργότερα θα αρχίσουν και οι νεκρώσεις, που μπορεί και πάλι να μην γίνονται άμεσα θεατές λόγω των πυκνών παραφυάδων. Μετά τους παλαιούς καθαρισμούς το δάσος παρουσιάζει πλήρη θαλερότητα, υγεία και ευρωστία και από δασοκομικής άποψης αυτή είναι η καλύτερη άμυνα. Μάλιστα ακόμη και ένα 30% απώλειες να εμφανιστούν από οποιαδήποτε αιτία, αυτό δεν θα γίνει άμεσα αντιληπτό, διότι υφίσταται σε εξέλιξη η διαδικασία πλήρους αναγέννησης και αποκατάστασης. (συν. φωτογραφίες). Ο κίνδυνος επομένως της προσβολής εδώ διαφοροποιείται και απομακρύνεται στο χρόνο, σε σχέση με το παραλιακό τμήμα που είναι άμεσος. Στο κυρίως αυτό δάσος θα πρέπει άμεσα να επανέλθουν οι δασοκομικές επεμβάσεις συστηματικού καθαρισμού, πρέμνων και κορμών για την περαιτέρω ανόρθωση του δάσους, τον καθαρισμό τάφρων παροχέτευσης και αντιπυρικών δρόμων, την επαναφορά σε λειτουργία του πυροσβεστικού συστήματος, την επαναλειτουργία και επάνδρωση του υπάρχοντος δασικού φυλακίου. Οι επεμβάσεις αυτές θα επιτρέψουν και τις επισκοπήσεις και την προληπτική εφαρμογή σκευασμάτων. Υπάρχουν οι παλιές μελέτες της υπηρεσίας με τις οποίες εξελίχθηκαν προ δεκαετίας τα έργα αυτά και μπορούν με μία απλή ανασύνταξη και αναθεώρηση του προϋπολογισμού να εφαρμοστούν ξανά.

– Στη περιφερειακή ζώνη της λεκάνης Βάϊ, εκτός περίφραξης, τα άτομα, οι μικροσυστάδες και γραμμικές αναπτύξεις φοινίκων παρακολουθούνται αναλόγως.

– Για την οργάνωση της γενικής άμυνας του δάσους με την αύξηση της μάζας του, προτείνουμε επίσης να γίνει η μελέτη αναδάσωσης και των προς βορειοδυτικά εκτεινόμενων 138 στρεμμάτων τα οποία ήδη η υπηρεσία έχει κηρύξει αναδασωτέα.

Το θέμα της απειλής από την εμφάνιση της προσβολής εγείρεται πλέον έκτακτα και όλο το ως άνω προτεινόμενο εγχείρημα θα πρέπει να το αναλάβει απευθείας το ΥΠΕΝ. Η Υπηρεσία μας λόγω της διάλυσής της και πλήρης υποστελέχωσής της αδυνατεί.»

———–

Υστερόγραφο: Επειδή για τη κάθε τραγωδία που συμβαίνει πλέον στο τόπο μας γίνεται συστηματική προσπάθεια να διαστρεβλωθούν οι αιτίες και να αποφεύγονται οι ευθύνες σε επίπεδο πολιτείας και αρμόδιων παραγόντων, αναγκάζομαι ως συνταξιούχος δασολόγος πλέον να δώσω στη δημοσιότητα τις ως άνω διαπιστώσεις μας, που επιβεβαιώνονται σήμερα.

Αν αύριο ακούσετε ωραία λόγια από τη πολιτεία, μην πιστέψετε τίποτα.

Από το 2009 που εν πρώτοις εντοπίσαμε τον κίνδυνο του Βάι από το σκαθάρι, όπως έγινε και με την καταστροφή του δάσους της Χρυσής, μας έχουν κυνηγήσει ανελέητα, μας έστειλαν στα πειθαρχικά, μας έβαλαν πρόστιμα, και από το 2020 διέλυσαν και τη Δ/νση Δασών Λασιθίου.

Οι αρμόδιοι συντελεστές αυτής της κατάστασης, όχι μόνο ήσαν ανίκανοι επιστημονικά και διοικητικά να απαντήσουν στο οτιδήποτε, αλλά πέσαμε πάνω και σε κακούς ανθρώπους, το έχουμε ζήσει στο πετσί μας.

Από υψηλά απάνω, έως βαθιά στα κάτω της κοινωνικής πυραμίδας, μας ποδηγετεί ένα αντιδραστικό-αστικό «πλειοψηφικό» κατεστημένο που δεν το ενδιαφέρει η πατρίδα και ο φυσικός της πλούτος, το ενδιαφέρει μόνο η διακυβέρνησή του προς όφελος των ολίγων, οι θώκοι τους, η ιδιωτικοποίηση και καταστροφή του εναπομείναντος δημόσιου χώρου και προσφάτως ο εκβιασμός των πολιτών μέσω του δασικού χάρτη για να αρπάξουν περιουσίες.

ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΦΙΛΙΠΠΑΚΗΣ – ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΣ ΔΑΣΟΛΟΓΟΣ

dasarxeio.com