Γιάννης Σαρακιώτης : “Απαράδεκτο για ευρωπαϊκό κράτος δικαίου το νομοθέτημα για τους Ποινικούς Κώδικες”

Συνέντευξη του βουλευτή Φθιώτιδας κ. Γιάννη Σαρακιώτη  στην “Αυγή της Κυριακής”

Ένα από τα πρώτα νομοσχέδια που θα φέρει η κυβέρνηση αμέσως μετά τις γιορτές αφορά, πάλι, σε αλλαγές στους Ποινικούς Κώδικες. Κατ’ αρχάς πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι είναι η 8η φορά που κάνει αλλαγές σε 4,5 χρόνια;

Η αντιμετώπιση των Ποινικών Κωδίκων και εν γένει του Κράτους Δικαίου έχουν καταστεί παρωδία, τα τελευταία 4,5 χρόνια, με την Κυβέρνηση της Ν.Δ. να δείχνει δυστυχώς ότι δεν παραδειγματίζεται από τα λάθη της. Παρά το γεγονός ότι η εγκληματικότητα αυξάνεται τα τελευταία χρόνια, η Ν.Δ. επιλέγει να αυστηροποιεί διαρκώς τους Ποινικούς Κώδικες προς τέρψη του ακροδεξιού ακροατηρίου της, αλλά και στοχεύοντας στην επικοινωνιακή και μόνο διαχείριση των προβλημάτων, τα οποία ανακύπτουν στο χώρο της Δικαιοσύνης και της Ασφάλειας των πολιτών. Πριν προχωρήσει σε μια ακόμη ριζική αλλαγή στους Ποινικούς Κώδικες, καλό θα ήταν ο Υπουργός Δικαιοσύνης να μας απαντήσει γιατί απέτυχαν οι προηγούμενες 7 τροποποιήσεις των τελευταίων 4 ετών.

Καμία επιστημονική έρευνα και κανένα ιστορικό προηγούμενο δεν τεκμαίρουν ότι η αυστηροποίηση των ποινών επιφέρει μείωση της εγκληματικότητας. Αντιθέτως, το «κλειδί» για την αντιμετώπιση του προβλήματος κρύβεται στην αποτροπή του επίδοξου παραβάτη ή εγκληματία μέσω της καλλιέργειας της πεποίθησης ότι δε θα διαφύγει της σύλληψης και θα κληθεί να λογοδοτήσει. Δυστυχώς, η Κυβέρνηση Μητσοτάκη προσπαθεί να ανταποκριθεί στις προεκλογικές υποσχέσεις της για «ασφάλεια» μέσω ανεδαφικών αλλαγών στους Ποινικούς Κώδικες και έναν άκρατο «ποινικό λαϊκισμό», ο οποίος καταγγέλλεται από το σύνολο του νομικού κόσμου της χώρας μας ανεξαρτήτως πολιτικών τοποθετήσεων.

Οι αλλαγές δεν προτείνονται από Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή αλλά από το υπουργείο Δικαιοσύνης. Γιατί κατά τη γνώμη σας;

Κανείς σοβαρός νομικός, κανείς επιστήμονας δε θα προσυπέγραφε το νομοθέτημα Φλωρίδη, όπως αποδεικνύεται και από τις αντιδράσεις θεσμικών οργάνων, όπως η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας και οι Ενώσεις των Ποινικολόγων. Προφανώς γι’ αυτό το λόγο, η ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης θεώρησε περιττές τις επιστημονικές θέσεις και προτίμησε η συγγραφή του νομοσχεδίου να πραγματοποιηθεί από μυστικοσυμβούλους του Υπουργού. Η αγνόηση του νομικού κόσμου της χώρας συνιστά μια άνευ προηγουμένου, στα δημοκρατικά χρονικά της χώρας, εκτροπή και μαρτυρά την αλαζονεία, με την οποία η Κυβέρνηση της Ν.Δ. διαχειρίζεται σήμερα τα μεγάλα προβλήματα της χώρας. Όπως φαίνεται, είναι καλή η «αριστεία» όσο δε γίνεται ενοχλητική.

Σε ποιες αλλαγές αντιδράτε; Και ποιες θα ψηφίσετε;

Το νομοθέτημα της Κυβέρνησης μας βρίσκει κάθετα αντίθετους, καθώς συνιστά μια οπισθοδρόμηση, απαράδεκτη για ένα ευρωπαϊκό Κράτος Δικαίου του 21ου αιώνα. Ενδεικτικά, αξίζει να αναφερθεί ότι αυξάνονται, για μια ακόμη φορά, οι ποινές αλλά παράλληλα, εξασθενούν οι δικονομικές εξασφαλίσεις του κατηγορουμένου μέσω του δραστικού περιορισμού των Δικαστικών Συμβουλίων, της μείωσης του αριθμού των δικαστών στις συνθέσεις και της παρεμπόδισης των αναβολών. Επιπροσθέτως, καταργούνται τα Πενταμελή Εφετεία Κακουργημάτων στη δευτεροβάθμια κρίση και αυξάνονται οι μονομελείς συνθέσεις, με αποτέλεσμα κατηγορούμενοι να κινδυνεύουν να οδηγηθούν στη φυλακή με απόφαση ενός μόνο ανθρώπου, ενώ τα μισά πλημμελήματα καθίστανται κακουργήματα. Είναι προφανές ότι ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Προοδευτική Συμμαχία δεν πρόκειται να ακολουθήσει την Κυβέρνηση σε αυτόν τον κατήφορο, ο οποίος θα έχει ως αποτέλεσμα σε λίγους μήνες να φθάσουμε σε… 9η αλλαγή των Ποινικών Κωδίκων!

Μεταξύ των διατάξεων, είναι αυτονόητη η ικανοποίησή μας για την άρση της προκλητικής ρύθμισης του ακαταδίωκτου των τραπεζικών στελεχών, η οποία κρίθηκε αντισυνταγματική το 2020 και για την οποία είχαμε φέρει εγκαίρως τροπολογία, που είχε απορρίψει τότε η Ν.Δ..

Επισήμως διαψεύστηκαν πληροφορίες ότι υπάρχει σχεδιασμός (και) για ιδιωτικές φυλακές. Σας καλύπτει η διάψευση;

Η Κυβέρνηση της Ν.Δ. έχει απωλέσει πλήρως την αξιοπιστία της και ως εκ τούτου, οι διαψεύσεις της δεν μπορούν να καταστούν πειστικές. Θα ήταν προτιμότερο να απαντήσει με πράξεις στις εν λόγω ανησυχίες, αποσύροντας για παράδειγμα το προκλητικό νομοθέτημα για την αλλαγή των Ποινικών Κωδίκων επί τα χείρω, αλλά και την πολιτική των Σ.Δ.Ι.Τ. στη θεμελίωση των φυλακών, η οποία είναι σαφές ότι θα επηρεάσει και τη λειτουργία τους.

Εξάλλου, όπως καταμαρτυρείται παγκοίνως, οι παρεμβάσεις της Κυβέρνησης στο χώρο της Δικαιοσύνης εκφεύγουν του ευρωπαϊκού φιλελεύθερου πλαισίου και ταυτίζονται με το αμερικανικό μοντέλο. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, οι ΗΠΑ με το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού διαθέτουν το 25% των κρατουμένων παγκοσμίως, ενώ η λεγόμενη “prison industry” του ουσιαστικά μη αμειβόμενου εργατικού δυναμικού έχει χαιρετηθεί από επιχειρηματικούς κολοσσούς. Είναι σαφές ότι το εν λόγω μοντέλο της παρείσφρησης του ιδιωτικού παράγοντα στο σύστημα σωφρονισμού δεν μπορεί να αποτελέσει προοπτική για το σύστημα απονομής Δικαιοσύνης στη χώρα μας.

Επανέρχεται η δυνατότητα επιβολής της ποινής του τετελεσμένου εγκλήματος και για την απόπειρα τέλεσης εγκλήματος. Πώς το σχολιάζετε;

Με την τροποποίηση του άρθρου 42 παρ. 1 Π.Κ. για δυνατότητα επιβολής από το δικαστήριο της ποινής του ολοκληρωμένου εγκλήματος και επί απόπειρας, επανέρχεται στην έννομη τάξη μια διάταξη, η οποία είχε κριθεί στο παρελθόν αντισυνταγματική. Η εφαρμογή της εν λόγω διάταξης δε σχετίζεται με αυξημένο άδικο ή ενοχή, αλλά βασίζεται σε εξαιρετικά επισφαλείς προγνώσεις, σύμφωνα με τις οποίες η μειωμένη – επί απόπειρας – ποινή υποτίθεται ότι δεν καθίσταται επαρκής προκειμένου ο υπαίτιος να αποτραπεί από την τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων. Επιπροσθέτως, συνιστά ευθεία παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας η εξομοίωση της απόπειρας τέλεσης ενός εγκλήματος με την ίδια την τέλεση ενός ολοκληρωμένου εγκλήματος.

Η αυστηροποίηση στην αντιμετώπιση ανηλίκων έχει βάση;

Το κοινωνικό πρόβλημα της παραβατικότητας των ανηλίκων λαμβάνει καθημερινά ανησυχητικές διαστάσεις αλλά η Κυβέρνηση της Ν.Δ., αντί να εστιάσει στην πρόληψη, προτιμά να μετατοπίσει ανήλικα παιδιά εκτός κοινωνικού ιστού. Στη χώρα μας, η μεταχείριση των ανηλίκων διά του ποινικού σωφρονισμού έχει αποτύχει παταγωδώς και οφείλουμε να θέσουμε το ζήτημα σε μια νέα βάση, στην οποία η Πολιτεία θα αγκαλιάζει αυτά τα παιδιά και δε θα τα αντιμετωπίζει ως «τιμωρός». Τα τελευταία χρόνια, αυστηροποιούνται διαρκώς οι ποινές, τις έχουμε φθάσει στο απόλυτο όριό τους, αλλά οι γυναικοκτονίες ή τα εγκλήματα των ανηλίκων συνιστούν φαινόμενα που διαρκώς επιδεινώνονται. Ας μην ψάχνουμε εύκολες λύσεις και απαντήσεις στο Ποινικό Δίκαιο και στις διατάξεις του για ζητήματα κοινωνικά, τα οποία απαιτούν εθνικό πολυεπίπεδο σχεδιασμό.

Ο τερματισμός της πολύμηνης εσωστρέφειας συνοδεύθηκε από μία διάσπαση. Πώς πρέπει να κινηθεί ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. για να κλείσει την “πληγή”; Κατ’ αρχάς, σε κομματικό επίπεδο, με αφορμή και το συνέδριο του Φεβρουαρίου.

Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. πέρασε μια περίοδο εσωκομματικών τριγμών, η οποία πλήγωσε τους ψηφοφόρους του, αλλά το τέλος της είμαι βέβαιος ότι θα βρει το κόμμα μας πιο ισχυρό και πιο συνεκτικό. Κατ’ αρχάς, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. οφείλει να επιτελέσει το θεσμικό ρόλο του ως Αξιωματική Αντιπολίτευση και παράλληλα, να προετοιμάσει μια αξιόπιστη κυβερνητική πρόταση για την επίλυση των μεγάλων προβλημάτων της χώρας, απαντώντας στις μείζονες προκλήσεις των επομένων ετών με έναν ομοιογενή και αξιόπιστο τρόπο ταυτισμένο με τις αρχές και τις αξίες του δημοκρατικού χώρου. Προς την εν λόγω κατεύθυνση, το συνέδριο του Φεβρουαρίου αλλά και οι επικείμενες Ευρωεκλογές συνιστούν ορόσημα και σημεία εκκίνησης της νέας εποχής.

Σε πολιτικό επίπεδο; Αρκεί ένα άθροισμα προτάσεων επί όλων των ζητημάτων ή πρέπει να βρείτε το “κάτι” που θα εμπνεύσει το προοδευτικό κοινό και θα δώσει ελπίδα;

Απαιτείται πολιτική πρόταση, η οποία να απαντά στην παρακμή των τελευταίων 4,5 ετών. Προφανώς και είναι αναγκαίο ένα ελπιδοφόρο αφήγημα, αλλά οι πολίτες ζητούν πράξεις, μας καλούν να καταθέσουμε συγκεκριμένες και τεκμηριωμένες προτάσεις, με βάση τα θετικά πεπραγμένα της δικής μας κυβερνητικής περιόδου, αλλά και την ιστορική εμπειρία μιας παράταξης, η οποία έβγαλε τη χώρα από το φαύλο κύκλο των μνημονίων και τόλμησε να αναλάβει το πολιτικό κόστος της επίλυσης διαχρονικών προβλημάτων.

Τελικά, ο πήχης για τις ευρωεκλογές ποιος είναι; Η πρώτη θέση, το ποσοστό των πρόσφατων εθνικών εκλογών ή των προηγούμενων ευρωεκλογών; Σας ρωτάω και με βάση τις δημοσκοπήσεις του τελευταίου μήνα που δίνουν σταθερά τρίτη θέση στον ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ..

Όπως προανέφερα, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. εξέρχεται από μια πολύ δύσκολη περίοδο και οι επικείμενες Ευρωεκλογές αποτελούν το σημείο εκκίνησης της νέας πορείας. Στις δημοσκοπήσεις αποτυπώνονται με σαφήνεια τα αποτελέσματα της περιόδου εσωστρέφειας, που προηγήθηκε. Πλέον ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. ατενίζει το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία και είναι σαφές ότι επιθυμούμε το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών να συνάδει τουλάχιστον με τη θεσμική θέση μας ως Αξιωματική Αντιπολίτευση. Μετά το πέρας της εκλογικής αναμέτρησης θα αξιολογηθούμε άπαντες και θα πορευτούμε προς τις εθνικές εκλογές διαφυλάττοντας το ρόλο του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. ως κυβερνητικός πολιτικός σχηματισμός.

Εχθροί και φίλοι αποδίδουν στον Στέφανο Κασσελάκη επικοινωνιακό χάρισμα. Το είχε και ο Αλέξης Τσίπρας αλλά όπως αποδείχθηκε στις τελευταίες εκλογές δεν ήταν αρκετό. Πρέπει να αλλάξει ο ρόλος, η εικόνα και η παρέμβαση του “όλου κόμματος”;

Ο Στέφανος Κασσελάκης διαθέτει αναμφισβήτητο επικοινωνιακό χάρισμα, όπως και ο Αλέξης Τσίπρας. Όμως, ο κυβερνητικός ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. δεν επιτρέπεται να επαφίεται αποκλειστικά στις ικανότητες του Προέδρου του. Συντεταγμένα και με οραματικό στόχο οφείλουμε να πορευτούμε στην αναδιοργάνωση του κόμματος ως ένας ζωντανός οργανισμός, ο οποίος θα διασυνδέεται με την κοινωνία, θα αντλεί ιδέες και ανθρώπινο δυναμικό από αυτή, προκειμένου να αποδίδει πολιτικές προτάσεις προς αυτή. Ο ορισμός, από τον Πρόεδρο του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ., των τεσσάρων θεματικών αξόνων της Δίκαιης Φορολογίας, της Διαβίωσης του Πολίτη, της Ασφάλειας του Πολίτη και της Στεγαστικής Πολιτικής κινείται εύστοχα και ακριβώς προς την κατεύθυνση της συστράτευσης όλων των δυνάμεων του χώρου μας, μακριά από προσωποπαγείς λογικές και σε συνάρτηση με το κοινωνικό αίτημα για αλλαγή.

*Συνέντευξη στην εφημερίδα «Αυγή της Κυριακής», 6-1-2024