“Μπουρανί” το τολμηρό, αποκριάτικο έθιμο του Τυρνάβου που προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες από κάθε γωνιά της Ελλάδας! (ΦΩΤΟ-ΒΙΝΤΕΟ)

Στον Τύρναβο την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας αναβιώνει το πασίγνωστο τολμηρό παραδοσιακό έθιμο «μπουρανί».

Πρόκειται για ένα διονυσιακό «έθιμο του φαλλού», το οποίο εντάσσεται στις καρναβαλικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται στον Τύρναβο.

Ένα ξακουστό, ιδιαίτερο και… πικάντικο έθιμο που λαμβάνει χώρα στην θεσσαλική πόλη, που έχει την δική του τελετουργία – διαδικασία και φυσικά παράδοση να τηρείται επί σειρά πολλών  ετών.

Οι κάτοικοι του Τυρνάβου γιορτάζουν κάθε χρόνο το «μπουρανί» για να υμνήσουν τη γονιμότητα της γης, τη φύση για τους καρπούς που προσφέρει στους ανθρώπους.

Οι Μπουρανίτες την Κυριακή της Αποκριάς ανάβουν φωτιές και μαγειρεύουν σε καζάνια το παραδοσιακό φαγητό, το «μπουρανί», μια πηχτή σπανακόσουπα η οποία φτιάχνεται με χόρτα που αρχίζουν να βγαίνουν στο γύρισμα του χειμώνα προς την άνοιξη και συμβολίζει, μεταξύ άλλων, την αρχή της άνοιξης και τη γονιμότητα και το προσφέρουν στον κόσμο ανήμερα της Καθαράς Δευτέρας στη Ιερά Μονή του προφήτη Ηλία, μετά τα αποκριάτικα δρώμενα, με το  διονυσιακό «έθιμο του φαλλού» και πως πλέκουν χορεύοντας το γαϊτανάκι.

Η λατρεία, και κυρίως η λιτανεία-περιφορά του φαλλού, ως σύμβολο της γονιμότητας, αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος των διονυσιακών τελετών για την εξασφάλιση της ευκαρπίας και ευγονίας.

Το μεγάλο καζάνι για το μπουρανί στήνεται πάνω σε ζωντανή φωτιά και περιέχει τσουκνίδα, διότι είναι το πρώτο αγριόχορτο που φυτρώνει, αλλά κι επειδή σε «κεντρίζει» – σε ξυπνάει και σε προκαλεί, σπανάκι, φρέσκα κρεμμυδάκια, αλατοπίπερο και κάποτε λίγο ξύδι, ώστε να νοστιμίσει.

Το ελαιόλαδο απουσιάζει, μιας και την Καθαρά Δευτέρα τα φαγητά είναι αλάδωτα.

Τσιγαρίζουν λοιπόν τα κρεμμυδάκια, ρίχνουν τα υπόλοιπα χόρτα, νερό και αλατοπίπερο κι έτοιμο το μπουρανί, για να «μεταλάβουν» οι πανηγυριστές την Καθαρά Δευτέρα

Αυτή την  σούπα το «μπουρανί» προσφέρουν στους «μυημένους» πίνοντας κρασί ή τσίπουρο και αρχίζει ο χορός με σκωπτικά τραγούδια, στιχάκια με βωμολοχίες και τα πειράγματα με άσεμνες βασικά εκφράσεις.

Τις προετοιμασίες για την διοργάνωση του εθίμου, τις έχει αναλάβει ο σύλλογος “Γαϊτανάκι Μπουρανί” δίνοντας το δικό του στίγμα, βοηθώντας και από την δημοτική αρχή Τυρνάβου, με το νεαρό Δήμαρχο “Λαϊκής Συσπείρωσης” Στέλιο Τσικριτσή.

Το γνωστό έθιμο «Μπουρανί» και οι βωμολοχίες που το συνοδεύουν αναστάτωσαν τους επισκέπτες, παίρνοντας τις… ευχές που αρμόζουν στην συγκεκριμένη παραδοσιακή γιορτή.

«Σήμερα για μας είναι η αλλαγή του χρόνου. Σήμερα γεννιόμαστε, λέμε καλή χρονιά. Οπότε, σήμερα ευχόμαστε: καλή Σαρακοστή κι από κ@λο και από μ@@νί για να είμαστε ολοκληρωμένοι»

«Είναι η γιορτή της γονιμότητας, ένα έθιμο που έρχεται από τα Διονυσιακά τελετουργικά. Κάποιος που έχει ταμπού δεν πηγαίνει σε αυτή την πόλη τη σήμερον ημέρα, γιατί τη σήμερον ημέρα τα μ@@ν@@ παίρνουν αέρα».

Τα  «μπεράτια», τραγούδια που χορεύονται μεν σε κύκλο, αλλά χωρίς να κρατιούνται οι χορευτές από τα χέρια, όπως λ.χ. το “Μπαίνω Μέσ’ Τ’ Αμπέλι Σαν Νοικοκυρά”

Η γιορτή έχει φυσικά και τον ραψωδό της, τον Γιώργο Πανταζή.

Σε όλη τη διάρκειά της λέει ασταμάτητα άσεμνα τραγούδια κι απαγγέλει σκωπτικά, τολμηρά ποιηματάκια, που μερικές φορές τα γράφει μόνος του. Κάποιοι του απαντούν στο ίδιο ύφος κι έτσι κυλάει η μέρα, μέχρι αργά το μεσημέρι που θα είναι έτοιμη η σούπα.

Δείτε λοιπόν το βίντεο, από την προετοιμασία της παραδοσιακής σούπας «μπουρανί» και αφουγκραστείτε τι θα πουν τα μέλη του συλλόγου για το μοναδικό έθιμο στην Ελλάδα.

Ο Βασίλης Τσόλας, πρόεδρος του Συλλόγου, τοποθετεί την απαρχή του εθίμου στην αρχαία Ελλάδα.

«Οι ρίζες ξεκινούν από μεγάλες γιορτές σαν τα Ανθεστήρια και τα Διονύσια, όπου τιμούσαν τον θεό Διόνυσο με τον ίδιο ακριβώς τρόπο με τον οποίον το κάνουμε σήμερα και στο δικό μας καρναβάλι: αποτίοντας τιμή στον φαλλό, σαν σύμβολο αναγέννησης της φύσης, ευκαρπίας και ευγονίας ανθρώπων και ζώων. Είμαστε γεωργική και κτηνοτροφική περιοχή. Ο τρόπος που γιορτάζουμε το καρναβάλι, αυτό το μοναδικό έθιμο, ήταν σαν ευλογία για τα χωράφια και τα ζώα».

Οι Τυρναβίτες γεωργοί κατά κύριο λόγο διατήρησαν αυτό το έθιμο και το διαφύλαξαν παρά τις απαγορεύσεις που δέχτηκε κατά περιόδους.

Το φετινό Καρναβάλι 2024 Τυρνάβου έχει ως θέμα την «Επιστροφή στις ρίζες».

«Η ιδέα, γεννήθηκε ως ανάγκη να αντισταθμίσουμε την τεχνολογική – διαδικτυακή εξάρτηση που επικρατεί στις μέρες μας και να επιστρέψουμε στο παρελθόν, στις ρίζες μας, να ενωθούμε με τα εθιμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την πόλη μας, αλλά για πολλούς και κυρίως για τους νέους παραμένουν άγνωστα. Θα αναβιώσουν δρώμενα που είχαν παραμεληθεί με την πάροδο του χρόνου», τόνισε από την πλευρά της η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του δήμου Τυρνάβου Μαμανού Ευγενία.

Δείτε και την ταινία που θα αναρτηθεί σύντομα, για την Καθαρά Δευτέρα 18/3/2024, με το ξεχωριστό διονυσιακό δρώμενο στον Προφήτη Ηλία και στην πλατεία Τυρνάβου που περιλαμβάνει φαλλικές τελετουργίες που συμβολίζουν την εξασφάλιση ευκαρπίας & ευγονίας, στην ξεχωριστή περιοχή του Τυρνάβου

Φωτογραφίες από την προετοιμασία της παραδοσιακής σούπας «μπουρανί»: