Ο Χρήστος Σταϊκούρας στο Πανελλήνιο Συνέδριο 2022 για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας

Η ομιλία του Υπουργού Οικονομικών κ. Χρήστου Σταϊκούρα στο Πανελλήνιο Συνέδριο 2022 για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας, με θέμα: «Δημοσιονομικός χώρος και χρηματοδότηση του συστήματος υγείας»

Θέλω, αρχικά, να ευχαριστήσω τους διοργανωτές για την πρόσκληση να συμμετάσχω στο σημερινό πολύ ενδιαφέρον, απολύτως επίκαιρο Συνέδριο.

Ένα Συνέδριο-θεσμό για τα οικονομικά και τις πολιτικές της Υγείας, που σήμερα, όμως, διεξάγεται εν απουσία του εμπνευστή και ιδρυτή του, του καθηγητή Γιάννη Κυριόπουλου.

Καθηγητής με σπουδαίο έργο και συνεισφορά στον τομέα των Οικονομικών της Υγείας, η διεπιστημονική προσέγγιση του οποίου είμαι βέβαιος ότι θα συνεχίσει να διαπερνά τις εργασίες του Συνεδρίου.

Συνέδριο που φέτος επικεντρώνεται στις καίριες έννοιες της βιωσιμότητας και της ανθεκτικότητας.

Έννοιες που έχουν αναδειχθεί σε «κλειδιά» σε αυτή την παρατεταμένη περίοδο διεθνών αναταράξεων, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για διαρκή προσαρμογή, εκσυγχρονισμό και πρόοδο σε όλους τους τομείς.

Φυσικά και στην Υγεία.

Ένα κρίσιμο και πολυδιάστατο πεδίο, που – όπως άλλωστε αποδείχθηκε – συμπλέκεται με τα δημόσια οικονομικά, την απασχόληση, τον ρυθμό παραγωγής πλούτου, και συνολικά την ευημερία των πολιτών.

Αφορά το παρόν και το μέλλον της χώρας.

Γι’ αυτό διαχρονικά, αλλά ειδικά σήμερα, η ανάγκη για διαρθρωτικές αλλαγές, με στόχο ένα βελτιωμένο σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας, είναι πιο πρόδηλη και επιτακτική από ποτέ.

Κυρίες και Κύριοι,

Συμπληρώνουμε σχεδόν τρία χρόνια από το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19, της μεγαλύτερης υγειονομικής και κοινωνικο-οικονομικής κρίσης του τελευταίου αιώνα.

Κρίση που επέφερε δομικές αλλαγές στην κοινωνία, την οικονομία και, βεβαίως, το σύστημα Υγείας.

Ανέτρεψε δεδομένα και ανέδειξε αδυναμίες ετών.

Παράλληλα, όμως, λειτούργησε και ως επιταχυντής σημαντικών εξελίξεων και εφαλτήριο προόδου σε πολλούς τομείς, όπως είναι η επιστήμη, η τεχνολογία, η επιχειρηματικότητα και η δημόσια διοίκηση.

Εν μέσω αυτής, συντελέστηκε μια πραγματική ψηφιακή «επανάσταση» στη χώρα μας.

Ενώ, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ελήφθησαν ιστορικές αποφάσεις, όπως το σχέδιο ανάκαμψης για την Ευρώπη “Next Generation EU”, μέσω του οποίου διατίθενται σημαντικοί πόροι και προς τον νευραλγικό τομέα της Υγείας.

Σήμερα, όμως, τρία χρόνια μετά, η συγκυρία παραμένει κρίσιμη.

Και η πανδημία αποτελεί την αρχή μόνο, της παρατεταμένης περιόδου κρίσεων, αστάθειας και αβεβαιοτήτων, την οποία ακόμη διερχόμαστε, παραμένοντας – διεθνώς – αντιμέτωποι με μεγάλες και σύνθετες προκλήσεις.

Προκλήσεις που απορρέουν από τον πόλεμο, την ενεργειακή κρίση και τον υψηλό πληθωρισμό, σε συνδυασμό και με τις δυνάμεις της επιδημιολογικής μετάβασης και άλλα αναδυόμενα ζητήματα, όπως είναι η κλιματική ανατροπή.

Αυτά, την ώρα που τα δημοσιονομικά περιθώρια σφίγγουν και το κόστος χρήματος αυξάνει, ελέω πιο συσταλτικών δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών, επιτάσσοντας χρηστή διαχείριση των διαθέσιμων πόρων.

Σ’ αυτή τη δυσμενή συγκυρία, η Ελλάδα τα κατάφερε καλύτερα από πολλούς εταίρους της, τόσο στην υγεία όσο και στην οικονομία.

Χάρη στις έγκαιρες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις της Κυβέρνησης, με τη συμβολή βέβαια της επιστήμης και των συμπατριωτών μας που υπηρετούν στον χώρο της υγείας.

Παράλληλα, για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών των πολλαπλών κρίσεων της περιόδου, το Οικονομικό Επιτελείο προχώρησε, με μεθοδικότητα και αποτελεσματικότητα, σε μέτρα και παρεμβάσεις, πρωτοφανούς μεγέθους και εύρους, άνω των 50 δισ. ευρώ μέχρι σήμερα.

Υλοποιώντας, παράλληλα, μια συνετή και μεταρρυθμιστική δημοσιονομική πολιτική, που διασφαλίζει τη συνεχή στήριξη της Υγείας, της κοινωνίας και της οικονομίας, θέτοντας παράλληλα τις βάσεις για ακόμη μεγαλύτερη πρόοδο στο μέλλον.

Πρόοδος, που ήδη επιτυγχάνεται.

Η Ελλάδα έχει γυρίσει σελίδα.

Εξήλθε από την Ενισχυμένη Εποπτεία, αναπτύσσεται με υψηλότερους ρυθμούς έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου, η ανεργία της διαρκώς συρρικνώνεται, οι επενδύσεις και οι εξαγωγές έχουν εκτοξευτεί και τα δημόσια οικονομικά της βελτιώνονται.

Κυρίες και Κύριοι,

Είναι γεγονός ότι στη χώρα μας το Σύστημα Υγείας, πέραν της χρόνιας υπο-χρηματοδότησής του λόγω και της οικονομικής κρίσης, κουβαλούσε παθογένειες, στρεβλώσεις και αδυναμίες ετών.

Η πανδημία ανέδειξε αρκετές από αυτές, όπως, μεταξύ άλλων, το μεγάλο κενό στην Πρωτοβάθμια Υγεία και η ανισότητα του συστήματος μεταξύ κέντρου και περιφέρειας.

Η Κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις τα τελευταία χρόνια, με στόχο τόσο την αποτελεσματική αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών της πανδημίας, όσο και την ευρύτερη ανάταξη του Συστήματος Υγείας και την αναβάθμιση των παρεχόμενων υγειονομικών υπηρεσιών.

Στο πλαίσιο αυτό, η Κυβέρνηση προχώρησε σε:

ενίσχυση των υποδομών του συστήματος,
υπερ-διπλασιασμό των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, σε σύμπραξη και με τον ιδιωτικό τομέα,
πρόσληψη 18.000 μόνιμων και έκτακτων γιατρών και υγειονομικών,
αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των γιατρών του ΕΣΥ, με σημαντική μεσο-σταθμική αύξηση των συνολικών αποδοχών τους από 1.1.2023.

Παράλληλα, η εποικοδομητική συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα και το μεγάλο βήμα προς την ψηφιοποίηση της Υγείας, μέσω του επιτυχημένου προγράμματος εμβολιασμού «Ελευθερία», θα αποτελέσουν πολύτιμη παρακαταθήκη για το μέλλον.

Ως Υπουργείο Οικονομικών στηρίξαμε, με κάθε μέσο και τρόπο, τον τομέα της Υγείας, διασφαλίζοντας την επαρκή και αδιάλειπτη χρηματοδότησή του, ενώ σημαντικοί πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προβλέπεται να διοχετευτούν στην οικοδόμηση ενός καλύτερου, πιο ισχυρού, ανθεκτικού και συμπεριληπτικού συστήματος υγείας.

Συγκεκριμένα, προχωρήσαμε στις εξής πρωτοβουλίες:

1ον. Αύξηση δαπανών για την Υγεία.

Ήδη, από το πρώτο έτος διακυβέρνησης και πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας, οι συνολικές δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού για την Υγεία ήταν αυξημένες κατά 192 εκατ. ευρώ το 2019 σε σχέση με το 2018, στο ύψος των περίπου 4,04 δισ. ευρώ.

Το 2020, έτος που εκδηλώθηκε η πανδημία, οι δαπάνες εκτινάχθηκαν στα 4,83 δισ. ευρώ.

Αυτές συνέχισαν να αυξάνονται το 2021, και διαμορφώθηκαν στα 5,2 δισ. ευρώ, ενώ το 2022 – παρά την υποχώρηση της πανδημίας – αναμένεται να αυξηθούν και άλλο, διαμορφούμενες στα 5,6 δισ. ευρώ.

Μάλιστα φέτος, συνεχίστηκαν με αμείωτο ρυθμό οι μεταρρυθμίσεις στη δημοσιονομική διαχείριση, που είχαν ως στόχο τόσο την αποτελεσματική αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών της πανδημίας, όσο και την ευρύτερη ανάταξη του συστήματος Υγείας και την αναβάθμιση των παρεχόμενων υγειονομικών υπηρεσιών.

Στο πλαίσιο αυτό, τα νοσοκομεία και το σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), ενισχύθηκαν με επιπλέον μεταβιβάσεις συνολικού ύψους 296 εκατ. ευρώ για την κάλυψη των αυξημένων δαπανών τους.

Τέλος, για το 2023, σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό του νέου έτους, ο οποίος παρουσιάστηκε και με τη δομή Προγραμμάτων και στοιχεία επίδοσης, η Προϋπολογιζόμενη Δαπάνη Κρατικού Προϋπολογισμού για το Υπουργείο Υγείας προσεγγίζει τα 5,2 δισ. ευρώ.

Ενώ, οι συνολικές δαπάνες στον τομέα της Υγείας, περιλαμβανομένων και των σχετικών δαπανών άλλων Υπουργείων και Φορέων Γενικής Κυβέρνησης με τη δομή Προγραμμάτων, ανέρχονται σε 11,9 δισ. ευρώ ή περίπου 6% του ΑΕΠ, δηλαδή κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) Υπουργείου Υγείας για το 2023 προβλέπονται σε 63 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 30 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2018.

2ον. Αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας.

Προχωρήσαμε στη μεγαλύτερη χρηματοδότηση στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας στην Ευρώπη, ύψους 595 εκατ. ευρώ, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), με στόχο την καλύτερη δυνατή θωράκιση της χώρας από μελλοντικούς κινδύνους, όπως πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμούς και άλλες υγειονομικές απειλές.

3ον. Στήριξη του Συστήματος Υγείας και εκτός Προϋπολογισμού.

Αξιοποιώντας, με αποτελεσματικότητα και κοινωνική ευαισθησία, τις δωρεές των Ελλήνων πολιτών για την αντιμετώπιση του Covid-19, προχωράμε στη δωρεά – διάθεση συνολικά 17 ασθενοφόρων σε όλες τις Υγειονομικές Περιφέρειες (ΥΠΕ) της χώρας.

4ον. Αξιοποίηση ευρωπαϊκών εργαλείων για την αναβάθμιση του Συστήματος Υγείας – γεφύρωση του κενού χρηματοδότησης.

Αξιοποιούμε τη δυνατότητα που μας δίνουν τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και το νέο ΕΣΠΑ, προχωρώντας σε μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της ανθεκτικότητας του Συστήματος Υγείας, προκειμένου αυτό να παρέχει υπηρεσίες υγείας υψηλής ποιότητας.

Στο πλαίσιο αυτό, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» προβλέπει την ενίσχυση, τη βελτίωση και τη μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας, των Νοσοκομείων, της Πρόληψης και της Ψηφιακής Υγείας, με επιπλέον πόρους άνω των 1,5 δισ. ευρώ.

Ήδη, το 2022, οι πόροι που έχουν απορροφηθεί σε έργα για την Υγεία ανέρχονται σε 250 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2023 η αντίστοιχη πρόβλεψη φτάνει στα 363 εκατ. ευρώ.

Οι δράσεις που προβλέπει το Σχέδιο είναι:

1η. Οργανωτικές μεταρρυθμίσεις στο Σύστημα Υγείας (9,1 εκατ. ευρώ).

2η. Ψηφιακός μετασχηματισμός του τομέα της Υγείας (344,2 εκατ. ευρώ).

3η. Υλοποίηση Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης της Δημόσιας Υγείας «Σπύρος Δοξιάδης» (253,9 εκατ. ευρώ).

4η. Μεταρρύθμιση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας (54,5 εκατ. ευρώ).

5η. Μεταρρύθμιση του συστήματος clawback και συμψηφισμός του με ερευνητικές και επενδυτικές δαπάνες (250 εκατ. ευρώ).

6η. Δημιουργία συστήματος κατ’ οίκον περίθαλψης και νοσηλείας (12,1 εκατ. ευρώ).

7η. Ανακαινίσεις και εκσυγχρονισμός νοσοκομείων σε ολόκληρη την Ελλάδα (317 εκατ. ευρώ).

8η. Ίδρυση κέντρου ακτινοθεραπείας στο Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Σωτηρία» (32,5 εκατ. ευρώ).

9η. Έργο ανέγερσης κτιρίου για τη στέγαση των εργαστηρίων κυτταρικής και γενετικής θεραπείας και αιματολογικής κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης «Παπανικολάου» (7,4 εκατ. ευρώ).

10η. Μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Περίθαλψης (271,6 εκατ. ευρώ).

Από τις παραπάνω δράσεις, το ΤΑΙΠΕΔ, και συγκεκριμένα η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, έχει αναλάβει και δρομολογεί την ωρίμανση των 4 τελευταίων, προκειμένου να επιταχυνθεί η υλοποίησή τους.

Πρόκειται για δράσεις ουσιαστικής σημασίας για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη βελτίωση της ανθεκτικότητας του Συστήματος Υγείας στην Ελλάδα.

Ενώ σημαντική εξέλιξη καταγράφουν και αρκετά από τα έργα και τις μεταρρυθμίσεις που έχουν ενταχθεί στο «Ελλάδα 2.0» στο πλαίσιο των δράσεων για την Υγεία.

Ειδικότερα, όσον αφορά τη μεταρρύθμιση του συστήματος clawback, έχει ήδη τρέξει το πρόγραμμα και έχουν ενταχθεί 53 φαρμακευτικές επενδύσεις, συνολικού ύψους 519 εκατ. ευρώ έως τα τέλη του 2023.

Πρόκειται για μια σημαντική μεταρρύθμιση, ένα αναπτυξιακό εργαλείο που καθιστά τη χώρα μας πόλο έλξης σε όλους τους τομείς της Υγείας, δημιουργεί πλήθος νέων, υψηλής εξειδίκευσης θέσεων εργασίας και ενισχύει την εγχώρια παραγωγή έρευνας και τεχνολογίας.

Κυρίες και Κύριοι,

Παρά το τεράστιο κόστος της σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, η μάχη κατά της πανδημίας λειτούργησε ως αφορμή μεγάλων αλλαγών, με σημαντικά διδάγματα για το μέλλον.

Ανέδειξε, μαζί με όλες τις κρίσεις της περιόδου, την ανάγκη για την οικοδόμηση ενός πιο βιώσιμου και ανθεκτικού κόσμου.

Ως Κυβέρνηση, αποδείξαμε ότι μπορούμε να ανταποκριθούμε, με συνέπεια και υπευθυνότητα, σε κάθε είδους πρόκληση.

Απαντάμε στις ανάγκες του σήμερα, μεριμνώντας ταυτόχρονα για το αύριο της χώρας.

Στο πλαίσιο αυτό, εργαζόμαστε σκληρά για την αντιμετώπιση χρόνιων διαρθρωτικών παθογενειών, συνεχίζουμε τις μεταρρυθμίσεις και αξιοποιούμε, ορθά και αποτελεσματικά, κάθε διαθέσιμο πόρο και ευκαιρία, ώστε να διασφαλίσουμε την ταχύτερη δυνατή μετάβαση της χώρας σε ένα μέλλον ισχυρής, βιώσιμης, πράσινης, ψηφιακής και κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης.