ΣΠΕΡΧΕΙΑΔΑ Κυριακή 20/3/22 – Μάρτης, γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης

Αν και επίσημα η άνοιξη αρχίζει το τελευταίο δεκαήμερο του Μαρτίου, ολόκληρος ο μήνας λογίζεται ως ανοιξιάτικος μήνας μαζί με τον Απρίλιο και τον Μάιο.

O λαός μας έχει δώσει στον Μάρτιο διάφορες ονομασίες που σχετίζονται κυρίως με τις ασταθείς καιρικές συνθήκες που επικρατούν στη διάρκειά του. Γι’ αυτό είναι γνωστός ως Κλαψομάρτης, αλλά και Πεντάγνωμος: Ο Μάρτης ο Πεντάγνωμος, πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε πως δεν εξαναχιόνισε, και Μάρτης, γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης (αυτός που μας αναγκάζει να κάψουμε ακόμα και τα παλούκια από τους φράχτες για να ζεσταθούμε).

Παρ’ όλα αυτά ο Μάρτιος θεωρείται ο καταλληλότερος μήνας για φύτεμα δένδρων και γι’ αυτό ονομάζεται και Φυτευτής, ενώ λόγω της γιορτής του Ευαγγελισμού ονομάζεται και Βαγγελιώτης.

Τον Μάρτιο πάντως ξεκινάει και η Άνοιξη, γι’ αυτό ονομάζεται και Ανοιξιάτης, ενώ χαρακτηριστική είναι και η παροιμία «από Μαρτιού καλοκαιριά, κι απ’ Αύγουστο χειμώνας».

Ο Μάρτιος περιλαμβάνει επίσης και το κύριο μέρος της νηστείας της μεγάλης τεσσαρακοστής: «Δεν λείπει ο Μάρτης από την Σαρακοστή», όπως χαρακτηριστικά λέγεται.

Άλλα προσωνύμια του Μάρτίου στην ελληνική λαογραφία:

•Φύλα ξύλα για τον Μάρτη να μη κάψεις τα παλούκια

•Όπως ασπρίζουν τα βουνά το Μάρτη από τα χιόνια, έτσι ν΄ ασπρίσουν τα μαλλιά της νύμφης απ΄ τα χρόνια.

• Αν ρίξ’ ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε κείνο το ζευγά πό ‘χει πολλά σπαρμένα.

• Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει» ή «Μάρτης έβρεχε κι ο θεριστής χαιρόταν

• Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης παρά Μάρτης λιοπυράρης.

• Οπόχει κόρη ακριβή τον Μάρτη ήλιος μην τη δει

• Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε του Μάη το μεσημέρι….

• Τον Μάρτη στον ήλιο μη κοιμηθείς.