Τα οθωμανικά λουτρά (Χαμάμ) του Δομοκού

Του Δημήτρη Β. Καρέλη
Το χαμάμ έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή εποχή και ήταν μία συνήθεια που γοήτευσε και διαδόθηκε σε πολλούς πολιτισμούς της μεσογειακής λεκάνης στο πέρασμα του χρόνου, καθώς η εξισορρόπηση της σωματικής και ψυχικής υγείας, αποτελούσαν στοιχεία της φιλοσοφίας των λουτρών σε όλους τους πολιτισμούς. Τα Τουρκικά μπάνια ή Χαμάμ, η ανατολική έκδοση του ατμόλουτρου, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην κουλτούρα των Ανατολικών χωρών, καθώς ήταν μέρη συναντήσεων, εξαγνισμού και αρχιτεκτονικής ομορφιάς.

Στη δυτική πλευρά του Δομοκού προς τους παλιούς Στρατώνες, δίπλα στη βρύση Χαμάμ, με το γάργαρο πηγαίο νερό και τους δύο κρουνούς, βρίσκεται χρόνια εγκαταλελειμμένο στο έλεος του χρόνου και του καιρού, το κτίριο των Οθωμανικών (Τούρκικων) λουτρών (Χαμάμ) του Δομοκού. Σύμφωνα με την ιστορική έρευνα πρόκειται για Φράγκικα Λουτρά που χτίστηκαν κατά την περίοδο κατάληψης του Δομοκού από τους Φράγκους (1204-1218) και ανακατασκευάστηκαν αγρότερα, πιθανότατα στην αρχή της Οθωμανικής περιόδου, στον ίδιο χώρο από τον Τούρκο Γιαβέρ-Πασά του Δομοκού, για να χρησιμοποιούνται από το χαρέμι του. Πρόκειται για πέτρινο κτίριο με κεραμοσκεπή και ημικυκλικές θολωτές στέγες και τρούλους.

Το Χαμάμ του Δομοκού είναι ιδιοκτησία του Λαογραφικού Ομίλου Δομοκού και τα όριά του περιγράφονται με ακρίβεια στο 4323/22-12-1979 Συμβόλαιο.
Πρόσφατα, με το αριθμ. 4839/20-03-2012 πρωτόκολλο, ο Λαογραφικός Όμιλος Δομοκού παραχώρησε δωρεάν στον Δήμο Δομοκού την χρήση για μια δεκαετία (10 έτη) του οικοπέδου και του κτιρίου Οθωμανικών λουτρών στην θέση «ΧΑΜΑΜ» της πόλης του Δομοκού, ιδιοκτησίας του, θέτοντας ως όρο για την παραχώρηση να προβεί ο Δήμος σε απαραίτητες ενέργειες ώστε να αξιοποιήσει και να αναβαθμίσει τον εν λόγω ιστορικό χώρο, να αναστηλώσει το κτίριο των λουτρών ώστε να καταστεί επισκέψιμο από το κοινό με αποτέλεσμα να αξιοποιηθεί πολιτιστικά η περιοχή και να προβληθεί η πόλη του Δομοκού. Μετά την παρέλευση της 10ετίας από σήμερα η χρήση θα επανέλθει αυτοδίκαια στον Λαογραφικό Όμιλο Δομοκού.

Επίσης θέτει ως όρο ότι, εάν εντός τετραετίας από τότε ο Δήμος Δομοκού δεν προβεί σε καμία ενέργεια αξιοποίησης του εν λόγω χώρου, η χρήση αυτοδικαίως θα επανέλθει στο Λαογραφικό όμιλο Δομοκού. Ο Δήμος Δομοκού έκανε δεκτή την παραχώρηση, σύμφωνα με τους παραπάνω όρους και επιπλέον αποφάσισε, κατά την διάρκεια της παραχώρησης της χρήσης, να οριοθετηθεί το οικόπεδο και να περιφραχθεί.

Η παρούσα αρχή δεν έδειξε κάτι πέραν αυτού, αλλά και την εποχή όμως που υπήρχαν κονδύλια, αυτά παρέμεναν αναξιοποίητα ή κατέληγαν σε ημιτελείς προσπάθειες και αμφιβόλου αποτελέσματος εγχειρήματα.
Αναμένουμε πάντως αποτελέσματα από την παρούσα δημοτική αρχή του Δομοκού, αλλά και προτάσεις από τους υποψηφίους νέους τοπικούς άρχοντες, για την παραπάνω δέσμευση για αξιοποίηση του χώρου, ενός από τους δεκάδες αξιολογότατους πόλους έλξης, άγνωστους όμως στους πολλούς λόγω της αδιαφορίας της πολιτείας αλλά και των τοπικών αρχών.

Θα συνεχίσουμε να υλοποιούμε τη δέσμευσή μας να αναδεικνύουμε την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας, όχι από ενδιαφέρον για καρέκλες και οφίκια αλλά γιατί τον αγαπάμε, βαθιά και ειλικρινά.

Δημήτρης Β. Καρέλης
info@karelisdimitris.com
Περισσότερα για το Δομοκό και τα χωριά της περιοχής στο βιβλίο του «Η γη που γεννήθηκε ο Έλληνας: Η ιστορία της Βόρειας Φθιώτιδας και του Δομοκού»)
(Οι φωτογραφίες αποτελούν μέρος του προσωπικού αρχείου του Δημήτρη Καρέλη)