“Τα παιδιά του χωριού”

*Γράφει ο Κώστας Μαστροκώστας

“Τα παιδιά του χωριού

Πρόσφατα είδα στα ψηφιακά μέσα σχετική ανάρτηση και μου τσίγκλησε παιδικές μνήμες. Τα παιδιά της επαρχίας ο τίτλος, ή τα χωριατόπαιδα αν το προτιμάτε. Τα παιδιά του περασμένου αιώνα, της περασμένης χιλιετηρίδας και του ανεπιστρεπτί περασμένου κόσμου θα πρόσθετα δεδομένου ότι αυτά τα παιδιά ήταν και είναι πολύ μακριά από τα σημερινά. Ήμασταν παιδιά του χώματος και της λάσπης, της βροχής και της ζωής έξω από το παιδικό δωμάτιο ( ποιο δωμάτιο ; ) και το σπίτι, παιδιά του αυτοσχέδιου ολοήμερου παιχνιδιού, της εξερεύνησης και της ανακάλυψης της λειτουργίας του φυσικού κόσμου με εμπειρικό τρόπο.

Τα παιδιά που μετράγαμε τους χειμώνες με το πόσες φορές χιόνισε και με το ύψος του χιονιού, διακρίνοντας και βαφτίζοντας τις χιονονιφάδες με σαφή και διακριτά ονόματα με βάση το μέγεθος και την πυκνότητα. Το σπυρωτό και οι μπαλωματίνες ήταν η χαρά του παιδιού γιατί επέφεραν γρήγορα και σίγουρα την επιθυμητή χιονόστρωση.

Παιδιά της ανεξαρτησίας και της αυτονομίας, της εξάρτησής μας από το τυχαίο γεγονός. Παιδιά των μπαλωμένων ρούχων, των διαρκώς πληγωμένων γονάτων, του δεκατιανού με τα βρασμένα κάστανα εντός της άδειας συσκευασίας των ζυμαρικών με τσέπες γεμάτες ψίχουλα και ψίχες καρυδιών. Παιδιά του σχολείου και του δάσκαλου που δοκίμαζε πρώτα στα δικά μας χέρια την βέργα της λυγαριάς που του πηγαίναμε για να την χρησιμοποιήσει σαν επικουρικό παιδαγωγικό μέσο. Παιδιά της περιπλάνησης και της σκληραγωγίας.

Παιδιά της οικόσιτης διατροφικής επάρκειας, της αναζήτησης της γλυκιάς γεύσης όχι στην επεξεργασμένη ζάχαρη αλλά στα εποχικά φρούτα, κατά προτίμηση τα κλεμμένα με καταδρομικές συνήθως επιχειρήσεις που είχαν στόχο τον γλυκό καρπό αλλά και την αποφυγή του ανελέητου κυνηγητού από τον δραγάτη που κατόπτευε μουριές, κερασιές, αμπέλια, κορομηλιές, συκιές και άλλα δέντρα στόχους που η λεηλασία τους επέφερε το μπάλωμα της πείνας μας. Παιδιά της κρυφής αφαίμαξης του γλυκού της γυάλας που καταχώνιαζαν οι μανάδες μας σε ευφάνταστες κρυψώνες για να προφυλάξουν το γλυκό των γιορτινών επισκέψεων από τους επίδοξους μικρούς επιδρομείς.

Παιδιά του χύμα τσιγάρου που η πίκρα του και ο πνιγηρός καπνός του ήταν το εισιτήριο για την ενηλικίωση και την μετάβαση στον κόσμο των «μεγάλων».

Παιδιά του μεροκάματου που ρόζιαζε τα τρυφερά μας χέρια μέσω του πατόφτιαρου της σούδας, του τσαπιού για τον κήπο, της τσουγκράνας για το γύρισμα του τριφυλλιού, της κλαδευτήρας και του ατσαλοκόπου για τα κλαριά και τους θάμνους, της τριχιάς που έπρεπε να δένουμε τα γεννήματα πάνω στα ζώα και του αρμέγματος των οικόσιτων αιγοπροβάτων και βοοειδών που συνωστίζονταν στον εφαπτόμενο του σπιτιού στάβλο.

Παιδιά της εξοικονόμησης των ελάχιστων χρημάτων μέσω του νονού, των καλάντων, και της «αλιμούρας» των ψιλών στα βαφτίσια από γαλαντόμους παππούδες και γιαγιάδες, χρήματα που συνήθως ξοδεύονταν στο παζάρι για την αγορά ρούχων της επιλογής μας ( δικά μας τα φράγκα βλέπεις ) και αν περίσσευε τίποτα θα πήγαινε για κάνα παγωτό ή στο υπαίθριο παζαριώτικο Λούνα Παρκ του Οκτωβρίου.

Παιδιά που φτιάχναμε τις κυνηγετικές σφεντόνες και τον αποκριάτικο χαρταετό με αλεύρι και δυσεύρετες εφημερίδες μόνοι μας. Παιδιά που ξέραμε τις έννοιες και τους χώρους στάβλος, χαγιάτι, κοτέτσι, γιούρτι, αποχωρητήριο, “Μέρος” και κουμάσι. Παιδιά που ως φαρμακευτική αγωγή ήπιαμε μουρουνόλαδο και γαϊδουρόγαλο και που επουλώναμε τις πληγές μας κατουρώντας τες.

Παιδιά που μονίμως ακούγαμε από τους πατεράδες μας την συμβουλή να μάθουμε γράμματα για να λιγοστέψουμε και να αποφύγουμε την παιδεμάρα και την κακοπέραση που έζησαν αυτοί. Παιδιά τέλος μιας ζοφερής εποχής που σκέπαζε την μεταπολεμική και μετεμφυλιακή Ελλάδα που ακόμα αιμορραγούσε από τις πληγές του εμφυλίου.
Εποχή απόμακρη από την σημερινή που όλα αυτά είναι πλέον ξένα και ξεχασμένα μέσα στην αχλύ του χρόνου. Μακριά από την σημερινή εποχή που απλώνεις το χέρι σου στο ράφι του Σούπερ Μάρκετ και παίρνεις σε διάφορες εκδοχές και χρώματα όχι μόνο ότι χρειάζεσαι και σου λείπει αλλά κυρίως το παραπανίσιο και το άχρηστο.

Ο tempora, o mores θα μπορούσε να σκεφτεί και να αναφωνήσει κάποιος δεδομένου ότι η σημερινή ζωή για πολλούς αλλά ειδικά για μας που προλάβαμε τα προηγούμενα, μοιάζει με ζωή σε άλλον κόσμο και άλλον πλανήτη. Δεν ξέρω ποιος κόσμος είναι ο καλύτερος συγκριτικά. Ο δικός μας των παιδικών χρόνων ή ο σημερινός. Ο καθένας έχει τις δικές του παραστάσεις και την επιλογή. Για μας όμως που έχουμε κοινές μνήμες και βιώματα η επιλογή θαρρώ ότι είναι ξεκάθαρη. Πως αλλιώς άλλωστε.

Η καλύτερη πατρίδα είναι η παιδική μας ηλικία. Έτσι δεν είναι;