Το Ολοκαύτωμα της Υπάτης στις 17 Ιουνίου 1944

ΑΣΠΡΟΜΑΥΡΟ ΦΙΛΜ ΤΟΥ 1983 ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΤ.ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΥΠΑΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΣΤΙΣ 17 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944.ΣΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ Η ΣΕΜΙΝΑ ΔΙΓΕΝΗ.

Στις 17-6-1944 συντελέστηκε το χειρότερο πλήγμα της γερμανικής θηριωδίας εναντίον της Υπάτης. Από την προηγούμενη μέρα είχε αποκλειστεί ολόκληρη η πόλη και εμποδίστηκαν όλες οι διαβάσεις.

Η καταστροφή της Υπάτης ξεκίνησε με την παράδοσή της στις φλόγες. 360 κτίρια, ιδιωτικά ή δημόσια, κάηκαν και οι ιδιοκτήτες τους προσπάθησαν με κάθε τρόπο να σωθούν. Η κτηνωδία, όμως, επισφραγίστηκε με τη θανάτωση πολλών ανθρώπων όλων των ηλικιών.

ΟΙ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΣΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ (πηγή: Κορμάζου Παρασκευή)
Το Ολοκαύτωμα από τη γερμανική λαίλαπα συγκίνησε και τον πιο κυνικό νου. Η πολιτεία με Προεδρικό Διάταγμα απένειμε στην Υπάτη τον τιμητικό τίτλο: «ΥΠΑΤΗ Μαρτυρική πόλη», αναγνωρίζοντας τις θυσίες των κατοίκων της σε αγώνες, αίμα και περιουσίες.

(Μόσχος, 2000)

Το Ολοκαύτωμα της Υπάτης

Στις 17 Ιουνίου 1944, ημέρα Σάββατο, γράφτηκε ίσως η πιο μελανή σελίδα στην νεότερη ιστορία της Υπάτης. Στρατιωτικά τμήματα της κεντρικής Γερμανικής διοίκησης Λαμίας επιτέθηκαν κατά της Υπάτης, εκτελώντας 28 άτομα, τραυματίζοντας 30, καταστρέφοντας 375 από τα 400 σπίτια της πόλης, βυζαντινές εκκλησίες και ιστορικά αρχοντικά.
Για την προσφορά της στην Ενωμένη Εθνική Αντίσταση, που κορυφώθηκε με το ολοκαύτωμα αλλά και την εκτέλεση των Υπαταίων Πατριωτών μετά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, από τους Γερμανούς, η Υπάτη ανακηρύχθηκε Μαρτυρική Πόλη.

Υπαταίοι μάρτυρες της Κατοχής

Η Υπάτη πυρπολήθηκε τρεις φορές από τους Γερμανούς και βομβαρδίστηκε με πυροβολικό αρκετές. Οι ημερομηνίες των πυρπολήσεων:
17 Ιουνίου 1944
10 Αυγούστου 1944
12 Οκτωβρίου 1944

Ο γραμματέας της τότε κοινότητας Υπάτης, Περικλής Ευθ. Ευθιμιόπουλος, που πέθανε στην Τασκένδη, σε πρόχειρη σημείωσή του γράφει λακωνικά: «Επυρπολήθηκαν άπασαι αι οικίαι, καταστήματα και λοιπαί οικοδομαί. Απέμειναν όρθια περί τα  25 σπίτια. Ανετινάχθη η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Άπαντα τα Δημόσια και κοινοτικά κτίρια και Σχολεία κατεστράφησαν. «‘Επί το ερείπιον» εστάθη η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ! Αυτή όπλισε τους απλοϊκούς ανθρώπους της και έστησαν στο ξέφωτο μετερίζι της φυλής το χορό της ψυχικής Αντίστασης, που τελικά νίκησε τις χιτλερικές δυνάμεις».

Η εκτέλεση των Υπαταίων πατριωτών, 1 Δεκεμβρίου1942

Στις 1 Δεκεμβρίου 1942, δέκα κάτοικοι της Υπάτης εκτελέστηκαν στα ερείπια της γέφυρας του Γοργοποτάμου, ως αντίποινα από τους Γερμανούς για την ανατίναξή της.
Στις 5 Δεκεμβρίου 1942 άλλοι έξι Υπαταίοι εκτελέστηκαν στα Καστέλλια Φωκίδος από τους Ιταλούς.
Στοιχεία για τον αριθμό των θυμάτων της Υπάτης στην περίοδο της Ιταλογερμανικής Κατοχής, 1940-1944 :

Πηγή: www.ypati.gr,