Μαθαίνοντας από τις πλημμύρες τη διαφορά χωροταξίας πολεοδομίας

*Γράφει ο Ανδρέας Χατζής

Πριν περίπου 25 Χρόνια, και συγκεκριμένα το 1998 ήμουν Τεταρτοετής Φοιτητής στην Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβείου Πολυτεχνείου.

Είχαμε κάνει μερικά Μαθήματα Πολεοδομίας στο τρίτο έτος των σπουδών μας, αλλά ομολογώ δεν με είχε ενθουσιαστεί Ιδιαίτερα σαν μάθημα.

Λίγο η καθηγήτρια που δεν μου άρεσε και ιδιαίτερα, λίγο ότι το βιβλίο ήταν χοντρό, λίγο από εδώ λίγο από εκεί – ΔΕΝ το κυνηγούσα ως μάθημα.

Απολάμβανα περισσότερο την Ζωγραφική, την Πλαστική και βεβαίως την Προοπτική.

Παρότι όμως είχα μέτρια σχέση τότε με την επιστήμη της Πολεοδομίας, ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΑ το περιεχόμενο της, την χρησιμότητα της – ως επιστήμη, αλλά και την εφαρμογής της στην διαδικασία του Σχεδιασμού.

Κάπου εκεί μπήκε στην ζωή μου το μάθημα της Χωροταξίας.

Αυτό δεν ήταν ευχάριστο.

Το πρόβλημα μου όμως, δεν ήταν το μάθημα – αυτό καθεαυτό, αλλά ότι προσπαθούσα εναγωνίως να καταλάβω το ακριβές περιεχόμενο του.

Δεν μου ήταν εύκολο. Δεν καταλάβαινα.

Προσπάθησα με όλους τους τρόπους. Διάβασα μεταγενέστερα κεφάλαια από το σχετικό βιβλίο που μας είχαν δώσει. Ρώτησα τον καλό μου συνεργάτη – Βύρωνα – αλλά μάταια.

Δεν καταλάβαινα.

Δεν μπορούσα να καταλάβω την ουσιαστική διαφορά μεταξύ Πολεοδομίας και Χωροταξίας.

Να τις ξεχωρίσω δηλαδή ΩΣ δηλαδή Αυτοτελείς ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ.

Αποφάσισα λοιπόν να ρωτήσω τον Καθηγητή μας.

Την επόμενη φορά που είχαμε μάθημα λοιπόν, στα γνωστά σχεδιαστήρια που γινόταν η διδασκαλία στο κτήριο ΑΒΕΡΩΦ, Ρώτησα όσο πιο απλά μπορούσα.

-” Κύριε, δεν καταλαβαίνω την διαφορά μεταξύ Πολεοδομίας και Χωροταξίας “ – είπα. ” Δεν καταλαβαίνω τι ακριβώς κάνετε “.

Με κοιτάει αποσβολωμένος και αρχίσει να μιλάει σχετικά για θέματα που αφορούσαν την Χωροταξία όπως την πολιτική βούληση, και διάφορα άλλα σχετικά.

Τίποτα εγώ. Δεν καταλάβαινα.

Ήταν όμως πραγματική η αδυναμία μου να καταλάβω. Δεν προσπαθούσα να μειώσω το μάθημα, ούτε προφανώς την επιστήμη και ούτε βεβαίως τον άνθρωπο.

Αφού ο άνθρωπος λοιπόν – κατάλαβε – ότι δεν καταλάβαινα, ζήτησε ένα μολύβι.

Και σχεδίασε με παιδικό τρόπο ένα τοπίο. Δυο βουνά στις άκρες της σελίδας, ένα ποτάμι στην περίπου στην μέση και μία πεδιάδα.

Ο Χωροτάκτης μου είπε θα ορίσει σε πιο σημείο θα χτιστεί η πόλη – και σκιαγράφησε ένα πεδίο του τοπίου – το οποίο σημείο, στην συνέχεια θα σχεδιάσει αναλυτικά ο Πολεοδόμος.

Άπλετο φώς γέμισε την αίθουσα – ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ κατάλαβα την διαφορά μεταξύ Πολεοδομίας και Χωροταξίας και επί τέλους κατάλαβα τι ακριβώς κάνει αυτός ο Τομέας 2 της Αρχιτεκτονικής Σχολής των Αθηνών.

Όμως δεν είχα πραγματικά καταλάβει.

ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑΛΑΒΑ.

Όταν είδα την πεδιάδα να πλημμυρίζει με νερό και τα σπίτια να πνίγονται στις Λάσπες.

Όταν έβλεπα τους ανθρώπους στο κέντρο της επικράτειας να μετακινούνται με βάρκες.

Τίποτα δεν είχε πλέον σημασία.

Ούτε η Ρυμοτομία, Ούτε τα πεζοδρόμια, Ούτε οι πλατείες, Ούτε το πλάτος των δρόμων, ούτε το αποχετευτικό δίκτυο, ούτε οι γέφυρες, ούτε και τα υπόλοιπα Τεχνικά Έργα και ούτε βεβαίως κανένας επί μέρους σχεδιασμός ( ανάθεμα και αν είχαν τίποτα από τα παραπάνω ).

ΤΙΠΟΤΑ

Τίποτα δεν είχε παίξει ή δεν μπορούσε να παίξει κανέναν ουσιαστικό ρόλο.

Οι πόλεις μας, όχι μόνο δεν χωροθετήθηκαν σωστά στην επικράτεια, αλλά δεν έγιναν επί μέρους ενέργειες στην συνέχεια – στην μεγάλη κλίμακα – για να διορθωθούν οι αρχικές εσφαλμένες χωροθετήσεις.

Τίποτα δεν έγινε. Τίποτα δεν κάναμε. Μεγαλώσαμε τις πόλεις λες και ήταν μπαλόνια Λούνα Παρκ.

Ορίστε τα αποτελέσματα…..

Ανδρέας Χατζής
Αρχιτέκτων Μηχανικός

08 Σεπτεμβρίου 2023