Ο Χρ. Σταϊκούρας στο 8ο Thessaloniki Summit: Ζωτικής σημασίας οι στρατηγικές επενδύσεις στις υποδομές των μεταφορών

“H ανάπτυξη διασυνοριακών οδικών και σιδηροδρομικών αξόνων ενισχύει την οικονομική συνεργασία και την περιφερειακή συνοχή” σημείωσε ο Λαμιώτης Υπουργός

Τη ζωτική σημασία των στρατηγικών επενδύσεων στις υποδομές των μεταφορών υπογράμμισε ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας στην ομιλία του, 18/2/2025, στο 8ο Thessaloniki Summit, που διοργανώθηκε από τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), σε συνεργασία με το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, στη Θεσσαλονίκη.

Κατά τη διάρκεια της τοποθέτησής του ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, αναφέρθηκε στους κρίσιμους παράγοντες του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) και των επενδύσεων, για την επίτευξη ενός ενιαίου δικτύου αυτοκινητοδρόμων, σιδηροδρόμων, λιμένων και αεροδρομίων, που θα συνδέει κάθε γωνιά της Ευρώπης, προσφέροντας πιο πράσινες, ταχύτερες και αποδοτικότερες μεταφορές για επιβάτες και αγαθά.

«Συμμεριζόμαστε τις ανησυχίες που εκφράστηκαν στις πρόσφατες εκθέσεις Letta και Draghi, οι οποίες υπογραμμίζουν τη σημασία της βιώσιμης κινητικότητας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και την ανάγκη για συντονισμένο σχεδιασμό και επενδύσεις», τόνισε ο κ. Σταϊκούρας.

Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο συζήτησης με τον Αναπληρωτή Πρωθυπουργό και Υπουργό Μεταφορών και Επικοινωνιών της Βουλγαρίας, Grozdan Karadzhov, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών ανέδειξε τη σημασία της συνεργασίας Ελλάδας – Βουλγαρίας για την επίτευξη κοινών στόχων στον τομέα των μεταφορών και των υποδομών. Όπως τόνισε, η ανάπτυξη διασυνοριακών οδικών και σιδηροδρομικών αξόνων αποτελεί προτεραιότητα, καθώς διευκολύνει τη μεταφορά ανθρώπων, κεφαλαίων και αγαθών, ενισχύοντας την οικονομική συνεργασία και την περιφερειακή συνοχή.

Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στη διασύνδεση των λιμένων της Μαύρης Θάλασσας με το Αιγαίο. Στο πλαίσιο αυτό, επισήμανε την αναβάθμιση της σιδηροδρομικής γραμμής Αλεξανδρούπολης – Ορμενίου και τη διασύνδεση του λιμένα Καβάλας με τον σιδηροδρομικό άξονα, ως έργα-ορόσημα για την ενίσχυση των εμπορευματικών ροών.

Ακολουθεί η ομιλία του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστου Σταϊκούρα σε άτυπη μετάφραση στα ελληνικά:

“Το Thessaloniki Summit είναι μια ευκαιρία να μοιραστώ τις απόψεις μου και να συζητήσω με ένα τόσο διακεκριμένο ακροατήριο. Οι συζητήσεις μας αναδεικνύουν τη ζωτική σημασία των στρατηγικών επενδύσεων στις υποδομές των μεταφορών.

Πράγματι, ποιο είναι λοιπόν το όραμά μας για τις υποδομές μεταφορών;

Το όραμά μας είναι σαφές: ένα ενιαίο δίκτυο αυτοκινητοδρόμων, σιδηροδρόμων, λιμένων και αεροδρομίων, που θα συνδέει κάθε γωνιά της ηπείρου μας, προσφέροντας πιο πράσινες, ταχύτερες και αποδοτικότερες μεταφορές για επιβάτες και αγαθά.

Προς αυτήν την κατεύθυνση, συμμεριζόμαστε τις ανησυχίες που εκφράστηκαν στις πρόσφατες εκθέσεις Letta και Draghi, οι οποίες υπογραμμίζουν τη σημασία της βιώσιμης κινητικότητας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και την ανάγκη για συντονισμένο σχεδιασμό και επενδύσεις.

Έτσι, για να υλοποιήσουμε αυτό το όραμα, λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις ανησυχίες, πρέπει να αντιμετωπίσουμε δύο κρίσιμους παράγοντες: το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) και τις επενδύσεις.

Είναι επιτακτική ανάγκη να συνεχίσουμε να δίνουμε προτεραιότητα στην πολιτική του ΔΕΔ-Μ, καθώς προχωράμε με ένα κοινό όραμα για μια πιο διασυνδεδεμένη και αποτελεσματική Ευρώπη.

Η ανάπτυξη της πολιτικής του ΔΕΔ-Μ, και ειδικά η ολοκλήρωση των Ευρωπαϊκών Διαδρόμων Μεταφορών εντός των συμφωνημένων προθεσμιών, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για ένα βιώσιμο, έξυπνο και ανθεκτικό ευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών.

Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, το μέγεθος των απαιτούμενων επενδύσεων είναι τεράστιο.

Γιατί χρειαζόμαστε αυτές τις επενδύσεις;

1ον. Για τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα.

Η χρηματοδότηση πρέπει να είναι προσβάσιμη για έργα που καλύπτουν πολλές χώρες, ολοκληρώνουν ελλιπείς συνδέσεις και εξαλείφουν ασυνέχειες εντός και μεταξύ των χωρών.

Επιπλέον, η ολοκλήρωση των Ευρωπαϊκών Διαδρόμων Μεταφορών, μέσω της ανάπτυξης νέων συνδέσεων υψηλής ταχύτητας, που θα συνδέουν τις πρωτεύουσες και τις μεγάλες πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα συμβάλει στην απανθρακοποίηση του τομέα των μεταφορών, ενώ θα ενισχύσει και την ανθεκτικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ άλλων, για τις ανάγκες της Στρατιωτικής Κινητικότητας.

Πράγματι, η επένδυση στην ανθεκτικότητα του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών, τόσο μέσω της προσαρμογής όσο και μέσω της μετρίασης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, είναι κρίσιμη για την αποτροπή σημαντικών κοινωνικοοικονομικών απωλειών από ακραία καιρικά φαινόμενα.

Μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποκαλύπτει αυξανόμενους κινδύνους, όπως καύσωνες, πλημμύρες και δασικές πυρκαγιές.

Για την αντιμετώπιση αυτών των τρωτών σημείων, απαιτείται εκτιμώμενη επένδυση ύψους 71 δισ. ευρώ (σε τιμές 2023), για την προσαρμογή των υποδομών του ΔΕΔ-Μ στις κλιματικές συνθήκες του μέσου του αιώνα (2024 -2075).

2ον. Για την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την ομαλή λειτουργία της Εσωτερικής Αγοράς.

3ον. Για τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την κοινωνική συνοχή.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει διαταράξει τις περιφερειακές εφοδιαστικές αλυσίδες και τις ροές ενέργειας, επηρεάζοντας άμεσα τους διαδρόμους του ΔΕΔ-Μ στην Ανατολική Ευρώπη.

Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα κρίσιμα έργα υποδομής σε αυτές τις περιοχές προστατεύονται από την αστάθεια και ενισχύουν την ανθεκτικότητα αυτών των διαδρόμων έναντι μελλοντικών γεωπολιτικών κρίσεων.

Οι γεωπολιτικές προκλήσεις καθιστούν επίσης αναγκαία τη μεγαλύτερη διαφοροποίηση των εφοδιαστικών αλυσίδων και των εμπορικών διαδρομών της Ευρώπης.

Ο στόχος της πολιτικής ΔΕΔ-Μ για την ανάπτυξη διασυνοριακών διαδρόμων μεταφορών, που συνδέουν την ΕΕ με τις γειτονικές χώρες και πέρα από αυτές, είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης απέναντι σε μελλοντικές διαταραχές.

Οι επενδύσεις σε υποδομές που συνδέουν την ΕΕ με τους ανατολικούς και νότιους γείτονές της, μεταξύ άλλων, μέσω των Ευρωπαϊκών Διαδρόμων Μεταφορών, θα ενισχύσουν την οικονομική ασφάλεια της ΕΕ και θα μετριάσουν τα εξωτερικά τρωτά σημεία.

Εν κατακλείδι, η διασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης και μηχανισμών είναι ζωτικής σημασίας για τη βιωσιμότητα, την ανθεκτικότητα, την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα, τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την κοινωνική συνοχή.

Προς αυτή την κατεύθυνση, στάλθηκε πρόσφατα επιστολή από 11 Πρωθυπουργούς και Προέδρους, μεταξύ των οποίων και ο Έλληνας Πρωθυπουργός, προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σχετικά με το ευρωπαϊκό δίκτυο σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας και τη χρηματοδότησή του.

Σύμφωνα με την επιστολή, για να υλοποιήσουμε τους κοινούς μας στόχους και να μετατρέψουμε τα σχέδια σε μεγάλης κλίμακας κατασκευαστική φάση, με σημαντική συμμετοχή της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, απαιτούνται επαρκείς οικονομικοί πόροι και ανάπτυξη νέων μέσων, όπως η χρηματοδότηση γεφυρών.

Αναγνωρίζουμε ότι τα μεγάλα διασυνοριακά κατασκευαστικά έργα, συνήθως, απαιτούν πολύ προπαρασκευαστικό χρόνο για διακυβερνητικές συμφωνίες, δημοσιονομικές αποφάσεις, αδειοδοτικές και προμηθευτικές διαδικασίες, καθώς και τεχνικές μελέτες, και υλοποιούνται σε φάσεις.

Επιπλέον, διερευνούμε εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης και βασιζόμαστε στην ισχυρή υποστήριξη της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για την επίτευξη των στόχων μας.

Ωστόσο, και χωρίς να προδικάζουμε το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε ότι η συγχρηματοδότηση από την ΕΕ αυτών των συνδέσεων στην επόμενη χρηματοδοτική περίοδο είναι απολύτως ουσιαστική και απαραίτητη.

Υποστηρίζουμε σθεναρά ένα ισχυρό, κεντρικά διαχειριζόμενο μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη 3 (CEF III)», με αυξημένη χρηματοδοτική φιλοδοξία, που θα αποτελέσει καταλύτη για την ανάπτυξη ενός πλήρως ανεπτυγμένου δικτύου ΔΕΔ-Μ, συμπεριλαμβανομένων των ελλιπών συνδέσεων υψηλής ταχύτητας και της ολοκλήρωσης των μεγάλων διασυνοριακών έργων.

Πράγματι, ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» έχει αποδειχθεί καθοριστικός για την ανάπτυξη του δικτύου ΔΕΔ-Μ και την υλοποίηση των Ευρωπαϊκών Διαδρόμων, σύμφωνα με κοινά πρότυπα της ΕΕ εντός στενών χρονικών πλαισίων.

Με στόχο τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και αποτελεσματικού ευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, η πολιτική του ΔΕΔ-Μ παρείχε ένα πλαίσιο για την Ελλάδα και τη Βουλγαρία να εργαστούν συνεργατικά για την επίτευξη των κοινών μας στόχων, τις τελευταίες δεκαετίες.

Μία από τις πιο αξιοσημείωτες πτυχές αυτής της συνεργασίας είναι η ανάπτυξη βασικών ευρωπαϊκών διαδρόμων που συνδέουν τις χώρες μας, διευκολύνοντας την απρόσκοπτη σύνδεση και διακίνηση αγαθών, υπηρεσιών και ανθρώπων.

Και οι δύο χώρες βρίσκονται κατά μήκος δύο ευρωπαϊκών διαδρόμων: Δυτικά Βαλκάνια – Ανατολική Μεσόγειος και Βαλτική Θάλασσα, Μαύρη Θάλασσα και Αιγαίο (BBA).

Ο πρώτος διάδρομος συνδέει τις χώρες μας με τα Δυτικά Βαλκάνια, διασφαλίζοντας ομαλή ροή εμπορίου και ταξιδιών μεταξύ των δύο κρατών -μελών της ΕΕ και της υπόλοιπης Ευρώπης.

Επενδύοντας στον εκσυγχρονισμό και την επέκταση αυτού του διαδρόμου, όχι μόνο ενισχύουμε τις υποδομές μεταφορών μας, αλλά ενισχύουμε επίσης το εμπόριο και την οικονομική ολοκλήρωση εντός της ηπείρου.

Ο δεύτερος διάδρομος, ο διάδρομος BBA, συνδέει τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας στη Βουλγαρία με τα λιμάνια της Βαλτικής Θάλασσας και το Αιγαίο.

Αυτό παρέχει μια ζωτική εναλλακτική για το διεθνές εμπόριο και τις εφοδιαστικές αλυσίδες, που φθάνουν σε ηπείρους όπως η Αφρική και η Ασία, πλήρως ευθυγραμμισμένες με την έννοια και τη φιλοσοφία των διαδρόμων αλληλεγγύης.

Αυτός ο διάδρομος προσφέρει μια άμεση και αποτελεσματική διαδρομή για τις θαλάσσιες μεταφορές, ενισχύοντας τη μεγαλύτερη συνδεσιμότητα μεταξύ των χωρών μας και βελτιώνοντας την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές.

Δεσμευόμαστε να αναβαθμίσουμε το σιδηροδρομικό μας δίκτυο προκειμένου να επιτύχουμε μεγαλύτερη συνδεσιμότητα και οικονομική ολοκλήρωση με τη Βουλγαρία.

Βασικό έργο από αυτή την άποψη είναι η αναβάθμιση της σιδηροδρομικής γραμμής Αλεξανδρούπολης – Ορμένιο, μερικώς χρηματοδοτούμενη από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη 2 (CEF II)».

Στις 16 Οκτωβρίου 2024, υπογράφηκε Συμφωνία Χρηματοδότησης ύψους 220 εκατ. ευρώ μεταξύ των υπηρεσιών της ΕΕ και της ελληνικής ΕΡΓΟΣΕ, για την αναβάθμιση της σιδηροδρομικής γραμμής στο τμήμα Πύθιο – Ορμένιο.

Επίσης, έχουμε ήδη υποβάλει αντίστοιχη Αίτηση χρηματοδότησης από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη 3» για το τμήμα Αλεξανδρούπολη – Πύθιο.

Όλο αυτό το έργο, σε συνδυασμό με το έργο σύνδεσης του εμπορευματικού λιμένα της Καβάλας με τον σιδηρόδρομο, αποτελεί τη βάση για διασυνοριακή συνεργασία, ευθυγραμμιζόμενη με τις προσπάθειές μας να αξιοποιήσουμε το έργο Sea2Sea, ως μέρος του διαδρόμου BBA.

Αναγνωρίζουμε επίσης τη σημασία του οδικού δικτύου για τη Βουλγαρία.

Η σύνδεση Δημάριο – Ρούντοζεμ, που πρόκειται να ολοκληρωθεί, είναι κρίσιμη, ειδικά μετά τις πρόσφατες εξελίξεις.

Η πλήρης ένταξη της Βουλγαρίας στη Ζώνη Σένγκεν επιτρέπει την ευκολότερη μετακίνηση μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας, παρακάμπτοντας τις παραδοσιακές συνοριακές διελεύσεις.

Αυτή η αλλαγή αναμένεται να ενισχύσει τη συνδεσιμότητα και να διευκολύνει την ομαλή μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών μεταξύ των δύο χωρών.

Με την ενσωμάτωση των σιδηροδρομικών, οδικών και θαλάσσιων μεταφορών, δημιουργούμε ένα ενιαίο και βιώσιμο δίκτυο μεταφορών, που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του 21ου αιώνα.

Αυτή η προσέγγιση όχι μόνο μειώνει το κόστος μεταφοράς, αλλά και ελαχιστοποιεί τις εξωτερικές επιπτώσεις, όπως είναι οι περιβαλλοντικές και τα ατυχήματα.

Συνεργαζόμενοι, χτίζουμε ένα μέλλον όπου οι χώρες μας είναι πιο συνδεδεμένες, οι οικονομίες μας πιο ανθεκτικές και οι κοινωνίες μας πιο ευημερούσες.

Ακολουθεί η ομιλία του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστου Σταϊκούρα στα αγγλικά:

Thessaloniki Summit is an opportunity to share my insights and engage with such a distinguished audience.

Our discussions today underscore the vital importance of strategic investment in our transport infrastructure.

Indeed, what is our vision on transport infrastructure?

Our vision is clear: a seamless network of roads, railways, ports and airports that connect every corner of our continent, offering greener, faster and more efficient transport for passengers and goods.

Towards that direction, we share the concerns raised in the recent Letta and Draghi reports, which emphasize the importance of sustainable continent-wide mobility and the need for coordinated planning and investment.

Thus, to make this vision a reality, taking into account these concerns, we must address two critical factors: the ΤΕΝ-Τ and investment.

It is imperative that we continue to prioritize the TEN-T policy as we move forward with a shared vision for a more interconnected and efficient Europe.

The development of the TEN-T policy, especially the completion of the European Transport Corridors within the agreed deadlines, is the pivotal cornerstone for the sustainable, smart and resilient European transport network.

To achieve this goal, the scale of required investments is immense.

Why we need these investments?

1st. For sustainability and resilience.

Funding must be accessible for projects that span multiple countries, complete missing links, and eliminate discontinuities within countries and at the cross-border level.

Moreover, completion of the European Transport Corridors, through development of the new high-speed rail connections, linking the capitals and major cities across the European Union, will contribute to the decarbonisation of the transport sector at the European level while strengthening the resilience of the European Union, inter alia for the needs of Military Mobility.

Indeed, investing in the resilience of the Trans-European Transport Network, through both adaptation and mitigation, is crucial to prevent significant socio-economic losses from climate extremes.

A study by the European Commission reveals growing risks, like heatwaves, floods, and wildfires.

To address these vulnerabilities, an estimated investment of EUR 71 billion (in 2023 terms) is needed to adapt TEN-T infrastructure for mid-century climate conditions (2024-2075).

2nd. For development, competitiveness and a well-functioning Internal Market.

3rd. For stability, security and social cohesion.

The war in Ukraine has disrupted regional supply chains and energy flows, directly affecting the TEN-T corridors in Eastern Europe.

We must ensure that critical infrastructure projects in these regions are protected from instability and enhance the resilience of these corridors against future geopolitical shocks.

Geopolitical challenges also necessitate greater diversification of Europe’s supply chains and trade routes.

The TEN-T policy’s objective to develop cross-border transport corridors, connecting the EU with neighboring countries and beyond, is crucial to ensure Europe’s resilience in the face of future disruptions.

Investments in infrastructure that link the EU to its Eastern and Southern neighbors, including through the European Transport Corridors, will strengthen the EU’s economic security and mitigate external vulnerabilities.

To sum up, securing adequate funding and mechanisms is vital for sustainability, resilience, development, competitiveness, stability, security and social cohesion.

Towards that direction, a letter was sent recently by 11 Prime Ministers and Presidents, among others the Greek Prime Minister, to the President of the European Commission on the European high-speed rail network and its financing.

According to the letter, to implement our shared goals and to turn plans into large-scale construction phase, with significant participation of European industry, sufficient financial resources and development of new instruments, such as bridge financing, are needed.

We acknowledge that major cross-border construction projects usually require long preparatory times for intergovernmental agreements, budgetary decisions, permitting and procurement procedures, and technical studies, and are implemented in phases.

Moreover, we do explore alternative ways of financing, and we count on strong support of the European Investment Bank policy to accomplish our objectives.

However, and without pre-empting the next Multiannual Financial Framework, we would like to underline that EU co-financing of those connections in the next financial period is absolutely essential and indispensable.

We strongly advocate robust, centrally managed CEF III of increased financial ambition which would be a catalyst for the development of a fully-fledged TEN-T Network, including the missing high-speed rail connections and the completion of major cross-border projects.

Indeed, the Connecting Europe Facility has proven to be instrumental for the development of the TEN-T network and the implementation of the European Corridors according to common EU standards within tight time frames.

Aimed at creating an integrated and efficient European transport network, the TEN-T policy has provided a framework for Greece and Bulgaria to work collaboratively towards our common goals, over the past decades.

One of the most remarkable aspects of this cooperation is the development of key European corridors that link our countries, facilitating the seamless connection and movement of goods, services and people.

Both countries are positioned along two European corridors: the Western Balkans – Eastern Mediterranean Corridor and the Baltic Sea, Black Sea and Aegean Sea Corridor (BBA).

The first corridor connects our countries with the Western Balkans, ensuring a smooth flow of trade and travel between the two EU member-states and the rest of Europe.

By investing in the modernization and expansion of this corridor, we are not only enhancing our transport infrastructure, but also boosting trade and economic integration within the continent.

The second corridor, the BBA corridor, links the ports of the Black Sea in Bulgaria to the Baltic Sea ports and the Aegean.

This provides a vital alternative for international trade and logistics chains, reaching continents like Africa and Asia, fully aligned with the concept and notion of solidarity lanes.

This corridor offers a direct and efficient route for maritime transport, fostering greater connectivity between our countries and improving access to international markets.

We are committed to advancing our rail network in order to foster greater connectivity and economic integration with Bulgaria.

A key project in this regard is the upgrade of the railway line Alexandroupolis – Ormenio, partly funded by the Connecting Europe Facility (CEF II) instrument.

In particular, on October, 16th, 2024, a Grant Agreement of 220 million euros was signed between the EU services and the Greek entity ERGOSE, upgrading the railway line in the Pythio – Ormenio section.

Moreover, we already submitted a corresponding Application for funding from the Connecting Europe Facility for the section Alexandroupoli – Pythio.

This whole project, in conjunction with the project connecting the freight port of Kavala with the railway, forms the basis for cross-border cooperation, aligning with our efforts to utilize the Sea2Sea project, as part of the BBA corridor.

We also recognize the importance of the road network for Bulgaria.

The Dimario – Rudozem connection, which is about to be concluded, is crucial, especially after the recent developments.

Bulgaria’s full integration into the Schengen Area allows for easier travel between Bulgaria and Greece, bypassing traditional border crossings.

This change is expected to enhance connectivity and facilitate smoother movement of people and goods between the two countries.

By integrating rail, road and maritime transport, we are creating a seamless and sustainable transport network that meets the requirements of the 21st century.

This approach not only reduces transport costs, but also minimizes externalities, like environmental impact and accidents.

Working together, we are building a future where our countries are more connected, our networks and economies are more resilient, and our societies are more prosperous.