Διοικητής του Τάγματος Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων: «Ολες οι θαμμένες βόμβες μπορούν να γίνουν εν δυνάμει επικίνδυνες»

Συνέντευξη στην “Καθημερινή” παραχώρησε ο  Διοικητής του Τάγματος Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς, Αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Δεληγεωργίου με αφορμή την εξουδετέρωση της βόμβας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου

Ο έμπειρος  αξιωματικός, που σημειωτέον έχει στενές σχέσεις με την Φθιώτιδα, αναφέρεται στην εξουδετέρωση της βόμβας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που βρέθηκε στο παλιό αεροδροόμιο του Ελληνικού.

“Βρήκαμε τη βόμβα στο παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού την περασμένη Δευτέρα το απόγευμα. Ειδοποιήσαμε αμέσως την εταιρεία που διενεργεί τα έργα, ενώ παράλληλα προχωρήσαμε σε αποκλεισμό του χώρου” αναφέρει στην “Καθημερινή”, 

Ο  διοικητής του Τάγματος Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς, αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Δεληγεωργίου,  τονίζει πως το περιστατικό ήταν σοβαρό.

«Πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, στις εργασίες στο Ελληνικό είχαν βρεθεί πολλές παρόμοιες βόμβες. Το 2000, μάλιστα, το μηχάνημα που έσκαβε χτύπησε μια τέτοια βόμβα και ο χειριστής του σκοτώθηκε».

Τα μέλη του ΤΕΝΞ εργάζονται αθόρυβα και συστηματικά στον χώρο της ανάπλασης στο Ελληνικό, πριν ακόμα ξεκινήσουν τα έργα. «Πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, στις εργασίες που πραγματοποιούνταν εκεί είχαν βρεθεί πολλές παρόμοιες βόμβες. Το 2000, μάλιστα, το μηχάνημα που έσκαβε χτύπησε μια τέτοια βόμβα και ο χειριστής του σκοτώθηκε», εξηγεί ο κ. Δεληγεωργίου.

Γι’ αυτό οι εργολάβοι δουλεύουν μόνο στα σημεία που έχει ελέγξει και για τα οποία έχει δώσει άδεια το ΤΕΝΞ. «Κάθε εβδομάδα μάς λένε πού θέλουν να εργαστούν την επόμενη και εμείς κάνουμε την προπαρασκευαστική διαδικασία. Οι ερευνητές, σε ομάδες των έξι ατόμων, ψάχνουν το υπέδαφος φορώντας τον προστατευτικό εξοπλισμό τους. Ελέγχουμε 1,5 με 2 στρέμματα την ημέρα».

Πώς στήθηκε η επιχείρηση εξουδετέρωσης της βόμβας – «Δεν αποκλείεται να επαναληφθεί»
Οσο για τη βόμβα που εξουδετερώθηκε χθες, ο «ερευνητής», το μηχάνημα που ψάχνει για ευρήματα κάτω από το έδαφος, είχε μια ένδειξη ότι κάτι περίεργο συμβαίνει. «Φωνάξαμε αμέσως να φέρουν ένα σκαπτικό μηχάνημα, που άρχισε να σκάβει επιτόπου. Ακόμη δεν είχαμε εικόνα του βάθους στο οποίο βρισκόταν», περιγράφει ο κ. Δεληγεωργίου και προσθέτει: «Ωστόσο, είχαμε ήδη καταλάβει πάνω-κάτω ποιες ήταν οι διαστάσεις του αντικειμένου. Αλλωστε, τα στελέχη του ΤΕΝΞ, με την εμπειρία που έχουν, μπορούν να αντιληφθούν αν έχουν να κάνουν με σωλήνα που έχει καλώδια, με σωλήνα που έχει νερό, με κουτάκια αναψυκτικών, ή με… υπολείμματα πυρομαχικών».

«Θα μπορούσε να υπάρχει άλλη μια βόμβα στα 5, στα 10 μέτρα, π.χ., και να έσκαγε ενώ εμείς θα προσπαθούσαμε να εξουδετερώσουμε την πρώτη».

Οσο δυνάμωνε η ένταση του ήχου στον «ερευνητή», οι στρατιωτικοί της ομάδας κατάλαβαν ότι πλησιάζουν στο αντικείμενο. «Η δουλειά από ένα σημείο κι έπειτα άρχισε να γίνεται με τα χέρια. Επρεπε πια να είναι “χειρουργική”. Καταλάβαμε ότι θα δούμε μέταλλο. Και κάποια στιγμή την αποκαλύψαμε. Είδαμε ότι είναι βόμβα και συνειδητοποιήσαμε πως είναι και σοβαρό περιστατικό», λέει ο ίδιος.
Αποφασίστηκε η επέμβαση να γίνει την επόμενη ημέρα, αφού πρώτα «χτενιζόταν» η περιοχή σε ακτίνα 40 μέτρων. «Θα μπορούσε να υπάρχει άλλη μια βόμβα στα 5, στα 10 μέτρα, π.χ., και να έσκαγε ενώ εμείς θα προσπαθούσαμε να εξουδετερώσουμε την πρώτη», εξηγεί ο κ. Δεληγεωργίου, υπογραμμίζοντας ότι όλες οι θαμμένες βόμβες μπορούν να γίνουν εν δυνάμει επικίνδυνες.

«Η βόμβα που εξουδετερώθηκε ήταν αμερικανικής προέλευσης, βάρους 226 κιλών. Ηταν μια βόμβα οπλισμένη με δύο πυροδοτικούς μηχανισμούς, έναν στο μπροστινό και έναν στο πίσω μέρος».

Η βόμβα που εξουδετερώθηκε ήταν βόμβα αεροπορίας και έπεσε από κάποιο αεροπλάνο την ώρα του βομβαρδισμού του παλιού αεροδρομίου. «Είναι αμερικανικής προέλευσης, μεγάλου βάρους, 226 κιλών. Ηταν μια βόμβα οπλισμένη με δύο πυροδοτικούς μηχανισμούς, έναν στο μπροστινό και έναν στο πίσω μέρος. Και οι δύο δουλεύουν με την πρόσκρουση στο έδαφος. Δεν ενεργοποιήθηκε επειδή μάλλον έπεσε πλάγια. Επίσης ήταν πολύ οξειδωμένη. Επρεπε να καταστραφεί επιτόπου, όμως το ειδικό μηχάνημα που αφοπλίζει τις βόμβες δεν μπορούσε να εφαρμοστεί σε αυτή τη δύσκολη περίπτωση. Η κατάστασή της, δηλαδή, ήταν τέτοια που δεν μας επέτρεπε να την απενεργοποιήσουμε επιτόπου».

Εντέλει, επελέγη η λύση της καύσης με θερμίτη, ο οποίος έλιωσε το περίβλημά της και μετά εισχώρησε στην εκρηκτική ύλη, την οποία επίσης έκαψε. Για το τέλος έμεινε ο πυροδοτικός μηχανισμός. «Εάν ο θερμίτης φτάσει πρώτα στον πυροδοτικό μηχανισμό, έχουμε θέμα. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε ακριβώς με τι τύπο βόμβας έχουμε να κάνουμε για να ξέρουμε και πού ακριβώς θα τοποθετήσουμε τον θερμίτη. Υπάρχει πάντα μία πιθανότητα, για κάποιον ανεξήγητο λόγο, όταν κάνεις δουλειά με ένα υλικό που είναι θαμμένο 80 χρόνια, αυτό να σκάσει».

«Υπάρχει πάντα μία πιθανότητα, για κάποιον ανεξήγητο λόγο, όταν κάνεις δουλειά με ένα υλικό που είναι θαμμένο 80 χρόνια, αυτό να σκάσει».

Γι’ αυτό και η ομάδα που επιχείρησε στο σημείο πήρε πολύ αυστηρά μέτρα προστασίας, ανάμεσα σε άλλα δημιουργώντας ένα ανάχωμα 7 μέτρων για την περίπτωση που τελικά κάτι πήγαινε λάθος. Στο τέλος, από τη βόμβα απέμεινε μόνο το κουφάρι της. Ο Γ. Δεληγεωργίου ελπίζει αυτό να εκτεθεί στο Σύνταγμα στις 21/11, όπου θα διοργανωθεί γιορτή των Ενόπλων Δυνάμεων.

H επιχείρηση θεωρήθηκε άκρως επιτυχημένη και τόσο λεπτής φύσης που, σύμφωνα με τον κ. Δεληγεωργίου, συνάδελφοι των μελών του ΤΕΝΞ από το εξωτερικό ζήτησαν τα πρακτικά της διαδικασίας για να τα μελετήσουν.

Νάρκες, βόμβες και υπολείμματα πυρομαχικών σε όλη την Ελλάδα
Ο Γ. Δεληγεωργίου λέει στην «Κ» ότι το ΤΕΝΞ δρα καθημερινά σε όλη την Ελλάδα, απλώς οι επιχειρήσεις δεν παίρνουν διαστάσεις, παρά μόνο αν απαιτούνται εκκενώσεις και μέτρα συνολικότερης ασφάλειας, για να μην προκαλείται πανικός στους πολίτες.

Για το παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού, ο ίδιος δηλώνει πως η ομάδα πιθανότατα θα βρει και άλλες βόμβες. «Παρόμοια ευρήματα, και μάλιστα όχι λίγα, είχαμε και στην επέκταση του αεροδρομίου της Θεσσαλονίκης πριν από τρία χρόνια. Επειδή η συγκεκριμένη περιοχή δεν είναι κατοικημένη, οι επιχειρήσεις γίνονταν σε ώρες κατά τις οποίες δεν πραγματοποιούνταν πτήσεις και έτσι δεν χρειάζονταν και εκκενώσεις».

Το ΤΕΝΞ κάνει τις συγκεκριμένες εργασίες εδώ και 70 χρόνια, επιχειρώντας σε όλη την Ελλάδα με τις ομάδες Ναρκαλιείας. Η έδρα της μονάδας βρίσκεται στις Αχαρνές, στους πρόποδες της Πάρνηθας, στο στρατόπεδο «Αντιστράτηγου Βασίλειου Καποτά». Στα 70 χρόνια λειτουργίας της η μονάδα έχει εκκαθαρίσει και αποδώσει 173.500.000 τετραγωνικά μέτρα και έχει εξουδετερώσει 1.361.000 εκρηκτικά μηχανήματα/μηχανισμούς / πυρομαχικά.

Επίσης έχει αντιμετωπίσει 1.460 περιστατικά εξουδετέρωσης εκρηκτικών μηχανημάτων. «Μόνο φέτος αντιμετωπίσαμε 155 περιστατικά σε όλη την Ελλάδα. Τα περισσότερα είναι απομεινάρια του Α’ και του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου – νάρκες, χειροβομβίδες που δεν έχουν σκάσει, βλήματα που επίσης δεν έχουν εκραγεί». Παρόμοια εικόνα επικρατεί και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος άφησε ισχυρό αποτύπωμα.

Το τάγμα πραγματοποιεί και συστηματικές αποναρκοθετήσεις σε βουνά όπως ο Γράμμος και το Βίτσι. «Σε αυτές τις περιπτώσεις μάς ενημερώνουν συνήθως τα δασαρχεία. Οι τοπικές υπηρεσίες έχουν μια καλή εικόνα και ξέρουν πού είχαν γίνει μάχες. Οταν θέλουν να δουλέψουν σε μια περιοχή, π.χ. για υλοτομία, μας φωνάζουν να ανιχνεύσουμε τον χώρο. Φοβούνται αν δεν πάμε εμείς, επειδή έχουν ακούσει όλες αυτές τις ιστορίες των μαχών».

«Μας καλούν νέοι άνθρωποι, οι παππούδες των οποίων έχουν κρατήσει χρησιμοποιημένα βλήματα ως ενθύμια στα σεντούκια τους. Μας καλούν και οι ίδιοι οι άνθρωποι που είχαν τοποθετήσει νάρκες όταν πολεμούσαν στα βουνά. Είναι υπέργηροι, αλλά θυμούνται».

Εκτός από τις περιοχές τις οποίες γνωρίζει και εκκαθαρίζει με συστηματικό τρόπο το Τάγμα, έρχονται πληροφορίες και από τους ίδιους τους πολίτες. «Μας καλούν άνθρωποι που γνωρίζουν ότι οι αντάρτες είχαν κρύψει στο χωριό χειροβομβίδες. Μας δίνουν χρήσιμες πληροφορίες. Μας καλούν, επίσης, νέοι άνθρωποι, οι παππούδες των οποίων έχουν κρατήσει χρησιμοποιημένα βλήματα ως ενθύμια στα σεντούκια τους. Τέλος, μας καλούν και οι ίδιοι οι άνθρωποι που είχαν τοποθετήσει νάρκες όταν πολεμούσαν στα βουνά. Είναι υπέργηροι, αλλά θυμούνται», περιγράφει ο κ. Δεληγεωργίου.

Παράλληλα, σημειώνει πως όταν στις επιχειρήσεις τα μέλη της μονάδας βρίσκουν και προσωπικά αντικείμενα των στρατιωτών εκείνης της εποχής, συγκινούνται. «Τα μέλη της μονάδας “βουτάνε” στην ιστορία των περιοχών στις οποίες δρούμε. Εκτός από το έδαφος, κάνουν “ανασκαφή” στην Ιστορία, δημιουργώντας ένα ιστορικό αρχείο. Το ίδιο κάναμε και τώρα, ψάχνοντας πληροφορίες για τον τρόπο και για το χρονικό διάστημα που βομβαρδιζόταν το παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού».

«Δείτε εδώ την αεροφωτογραφία με έναν μαζικό, από αέρος βομβαρδισμό στο παλιό αεροδρόμιο. Η βόμβα που εξουδετερώσαμε χθες βρίσκεται σε αυτό το σημείο», λέει στην «Κ» ο Γ. Δεληγεωργίου, δείχνοντας μια φωτογραφία ιστορικού αρχείου που χρησιμοποίησαν στη συγκεκριμένη περίπτωση τα μέλη του ΤΕΝΞ.