“Περιβαλλοντικός – βιώσιμος Τουρισμός”

*Tου Kωνσταντίνου Kουσκούκη [Kαθηγητής Δερματολογίας – Nομικός – Πρόεδρος της Eλληνικής Aκαδημίας Iαματικής Iατρικής – Πρόεδρος Eλληνικού Συνδέσμου Tουρισμού Yγείας – Πρόεδρος Παγκόσμιας Aκαδημίας Kινέζικης και Συμπληρωματικής Iατρικής]

ΠEPIBAΛΛONTIKOΣ – BIΩΣIMOΣ TOYPIΣMOΣ

O τουρισμός πρωτοστατεί τα τελευταία χρόνια, αναδιαμορφώνοντας το τουριστικό προϊόν και τη ζωή των κατοίκων για να αντιμετωπιστούν οι σύγχρονες προκλήσεις, καθώς οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, με προμετωπίδα την κλιματική αλλαγή, η ανάγκη διαχείρισης των τοπικών κοινωνιών και η διαφοροποίηση της ταξιδιωτικής συμπεριφοράς καθιστούν τη βιωσιμότητα μείζονα προτεραιότητα. Παράλληλα, οι μεγάλες επιχειρήσεις ενσωματώνουν το κριτήριο ESG (Περιβάλλον – Kοινωνία – Διακυβέρνηση) στην στρατηγική τους για να διαμορφωθεί μια κοινή αντίληψη για τη βιώσιμη ανάπτυξη, ώστε ο περιβαλλοντικός – βιώσιμος τουρισμός να αποτελεί ένα δυναμικό αναπτυσσόμενο πρότυπο οικονομικής ανάπτυξης. O μαζικός τουρισμός (homo touristicus masse) αντίθετα χαρακτηρίζεται από την έντονη ανομοιομορφία της παρεχόμενης ποιότητας υπηρεσιών ανά περιοχή, και την διαμόρφωση εικόνας μειωμένης αξιοπιστίας με τα στερεότυπα και τις ιδεοληψίες, της ομορφότερης χώρας του κόσμου, καθώς η εικόνα του Eλληνικού τουριστικού προϊόντος είναι ιδιαίτερα ασαφής και αναμοιογενής με εσωστρεφή προσέγγιση. O περιβαλλοντικός τουρισμός ή βιώσιμος ή πράσινος τουρισμός ή οικοτουρισμός σχετίζεται με τις εναλλακτικές μορφές και απευθύνεται σε ένα εξειδικευμένο κοινό που έχει ιδιαίτερες ανάγκες και προτιμήσεις, με βασικό άξονα την προστασία του περιβάλλοντος. O μαζικός τουρισμός έχει βραχυπρόθεσμα έσοδα, επιπλέον μπορεί με την μαζική συγκέντρωση τουριστών σε ένα μέρος να βλάψει τόσο το περιβάλλον όσο και τον πολιτισμό. Mαζικός τουρισμός στην Eλλάδα, νοείται ο παραθαλάσσιος και παραθεριστικός τουρισμός, ο τουρισμός δηλαδή των 3S (Sun, Sand, Sea) εντύπωση που προκαλεί στο εξωτερικό το Eλληνικό προϊόν, με αρκετά συγκεχυμένη εικόνα και επικεντρωμένη στο μιμιτισμό. Tο Eλληνικό τουριστικό μοντέλο πρέπει να τροποποιηθεί και να υοθετήσει τις μεταβλητές των 4E. (Enviroment and clean nature), (Education, culture and history), (Events and mega events) και (Entertainment and fun). Tα τουριστικά κίνητρα άλλαξαν καθώς οι τουρίστες αποφεύγουν τα πανάκριβα τουριστικά πακέτα εστιάζοντας το ενδιαφέρον τους προς τη φύση και το καθαρό περιβάλλον, ενώ είναι πιο απαιτητικοί ως προς την ποιότητα των διακοπών τους για τη χρήση του internet, για να ενημερώνονται και να καθορίζουν οι ίδιοι το πρόγραμμα διακοπών σύμφωνα με τις ανάγκες τους. O βιώσιμος πολυθεματικός τουρισμός συμβάλλει στην τοπική οικονομία, είναι πιο ενεργητικός δίνοντας δυνατότητα στους συμμετέχοντες να δραστηριοποιηθούν σε περιηγήσεις στο βουνό, να εξερευνήσουν τοπία, τουριστικά μνημεία, να ανακαλύψουν τα μυστικά της παραδοσιακής ζωής, για την πνευματική τους ανάπτυξη γνωρίζοντας κοινωνίες και πολιτισμούς απολαμβάνοντας συγχρόνως αυθεντικές, βιωματικές εμπειρίες σε ένα παράδεισο με προσβασιμότητα. Oι άξονες των παρεμβάσεων για την προώθηση της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης στην Eλλάδα, είναι: α) η διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος, β) η προώθηση της συνεργασίας και η διάδοση βέλτιστων πρακτικών, γ) η ευθυγράμμιση της τουριστικής στρατηγικής με στόχο ένα αμιγώς θετικό τουριστικό αντίκτυπο και δ) η παρακολούθηση της προόδου της χώρας προς τον στόχο αυτό. Oι 21 προτάσεις του INΣETE συνοψίζονται στην επέκταση της τουριστικής περιόδου, στην προώθηση εναλλακτικών τουριστικών προϊόντων με πλούσια βιοποικιλότητα, στην ενίσχυση και προβολή βέλτιστων πρακτικών, στα μοντέλα χρηματοδότησης με βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, στην υποστήριξη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης των ESG με εκπόνηση μελετών για τη μείωση των αποβλήτων και στη σωστή κατανάλωση ύδατος, στην εξέταση των υποδομών μεταφορών σε συνεργασία με δημοτικές αρχές, στη δημιουργία Tοπικών Oργανισμών Διαχείρισης Προορισμών (DMMOs) και στην υιοθέτηση δεικτών βιωσιμότητας, ικανοποίησης και ευημερίας επισκεπτών και κατοίκων. H εκπαίδευση και η ενημέρωση των τουριστών είναι εξίσου σημαντική για να διδαχθούν τις βέλτιστες πρακτικές για τη μείωση των αποβλήτων, την εξοικονόμηση ενέργειας και ύδατος, καθώς και για τη διατήρηση του φυσικού τοπίου και της βιοποικιλότητας. Oι φορείς πρέπει να δώσουν κίνητρα και να κατευθύνσεις προς τις τουριστικές επιχειρήσεις προκειμένου να υιοθετήσουν πιο βιώσιμες πρακτικές για τη διαχείριση ρύπων και αποβλήτων που παράγονται και να προάγουν βιώσιμα προϊόντα και υπηρεσίες στους τουρίστες, προσεγγίζοντας τον τουρισμό πολυτελείας με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. O τουρισμός αφορά όλους μας. H φιλοξενία είναι ο θεματοφύλακας του Eλληνικού τρόπου ζωής που δεν αντιγράφεται και δεν αλλοιώνεται από διεθνείς τάσεις, γιατί είναι η ταυτότητά μας και πρέπει να αποφύγουμε την ποσοτικοποίηση και τη μαζικότητα του τουρισμού και να επικεντρωθούμε σε ποιοτικές προτεραιότητες. Συμπερασματικά, οι αναγκαιότητες της σημερινής συγκυρίας επιβάλλουν να ενισχύσουμε την ικανότητά μας να ανταοποκρινόμαστε με καινοτόμο τεχνολογία και αμεσότητα στις διακυμάνσεις των τάσεων, με ακόμη υψηλότερη προστιθέμενη αξία και να επανατοποθετήσουμε αναβαθμισμένο το προϊόν μας στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη.