Σχετικά με το έργο ανάδειξης της ιστορικής Βίνιανης

Επιστολή του καθηγητή ΕΜΠ κ. Νίκου Μπελαβίλα για  διευκρινήσεις σχετικά με το έργο ανάδειξης της ιστορικής Βίνιανης.

Την παρακάτω επιστολή μας απέστειλε ο καθηγητής ΕΜΠ κ. Νίκος Μπελαβίλας σχετικά για άρθρο που αναρτήθηκε  στην ιστοσελίδα μας www.fonografos.net με τίτλο «Το έργο ανάδειξης της ιστορικής Βίνιανης μπαίνει στην τελική ευθεία προς την υλοποίηση» ( δείτε εδώ) το οποίο αποτελεί αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα evrytanikospalmos.gr.

Ο καταξιωμένος και πολυγραφότατος καθηγητής ΕΜΠ πολεοδομίας και ιστορίας, κ. Μπελαβίλας επικοινώνησε μαζί μας προκειμένου να δημοσιευτούν σχετικές διευκρινήσεις επί του άρθρου ώστε να υπάρχει αποσαφήνιση εκ μέρους του.

Η επιστολή του κ. Μπελαβίλα:

Προς www.fonografos.net

Υπόψη κυρίου Δημήτρη Καρατζούνη

Αγαπητοί δημοσιογράφοι του www.fonografos.net,

Διαβάσαμε το πρόσφατο άρθρο σας τίτλο «Το έργο ανάδειξης της ιστορικής Βίνιανης μπαίνει στην τελική ευθεία προς την υλοποίηση» της 20ης Μαρτίου 2023 στο οποίο αναδημοσιεύονται προσωπικές αναρτήσεις στελεχών του Υπουργείου Πολιτισμού. Το ευχάριστο νέο είναι ότι το υπουργείο ενεργοποιείται, όπως γράφτηκε, για να χρηματοδοτήσει μελέτες ύψους 186.419,52€ για την αναβίωση της Βίνιανης. Από αυτό -τις μελέτες- ως τη χρηματοδότηση και την υλοποίηση του έργου βέβαια υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος.

Ίσως ανενημέρωτοι οι συντάκτες των αναρτήσεων στα social media καταλήγουν στο τέλος του κειμένου τους με μία άστοχη επισήμανση: «Βέβαια, η ομάδα του Εργαστηρίου (Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ) δεν προχώρησε έγκαιρα (εννοεί στη σύνταξη του Στρατηγικού Σχεδίου) και η ανάπλαση και διάσωση της Βίνιανης θα υλοποιηθεί μόνο από το Υπουργείο Πολιτισμού με κονδύλια μέσω ΕΣΠΑ, το οποίο έχει ήδη την μελέτη που εγκρίθηκε.»

Αξίζει να γραφτούν μερικές διευκρινήσεις.

Τον Φεβρουάριο του 2022, μόλις πριν ένα χρόνο, η Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ ΕΜΠ ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του Δημάρχου Αλέξη Καρδαμπίκη και του Δήμου Αγράφων, να στηρίξει το έργο της αναβίωσης της Παλαιάς Βίνιανης ως Ιστορικού Τόπου, στην κατεύθυνση του ιστορικού ορεινού οικοτουρισμού και της εναλλακτικής αγροτοκτηνοτροφικής παραγωγής. Αυτό προχώρησε μέσω ενός Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ ΕΜΠ και Δήμου, με στόχο τη εκπόνηση ενός Στρατηγικού Σχεδίου και άλλων απαραίτητων πρόδρομων μελετών. Μία ομάδα καθηγητών ανέβηκε αμέσως στα Άγραφα για την πρώτη αυτοψία. Ακολούθησε τον Ιούνιο του 2022 μία δεύτερη δεκαμελής ομάδα με δύο καθηγητές, και δέκα ερευνητές και ερευνήτριες. Κυριολεκτικά ξετινάχτηκε το παλαιό χωριό, στήθηκαν καρτέλες ταυτότητας του συνόλου των 110 κτιρίων, έγιναν εναέριες αναγνωρίσεις πεδίου, προκαταρκτικές τοπογραφήσεις και αξιολογήθηκαν σε πρώτη φάση τα μνημεία και οι δημόσιοι χώροι. Τους επόμενους μήνες επεξεργαστήκαμε στην Αθήνα τον μεγάλο όγκο των δεδομένων. Στη συνέχεια προγραμματίστηκε η άνοδος στη Βίνιανη του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Προστασία Μνημείων» του ΕΜΠ για το τέλος του ερχόμενου Απριλίου του 2023. Εκεί για μία εβδομάδα, 25 μεταπτυχιακοί φοιτητές/τριες με ειδίκευση τις αποκαταστάσεις μνημείων θα αποτυπώσουν τα σημαντικότερα κτίρια-μνημεία του οικισμού, αρχιτεκτονικά, στατικά και τοπογραφικά, με την παθολογία τους και θα συνεχίσουν με τις προτάσεις αποκατάστασής τους. Αναμένουμε να τελειώσουμε το καλοκαίρι πριν το τέλος του ακαδημαϊκού έτους. Για την ενημέρωση των αναγνωστών σας το πρόγραμμα αυτό της προστασίας μνημείων, είναι το καλύτερο μεταπτυχιακό αναστηλώσεων που έχουμε στην Ελλάδα. Διδάσκουν οι καθηγητές/τριες μας που έχουν πρωτοστατήσει σε αρχαιολογικά έργα πολλών εποχών -από την αναστήλωση του ίδιου του Παρθενώνα ως τη βυζαντινή Μονή Δαφνιού και τα νεότερα μνημεία του Τεχνολογικού-Πολιτιστικού Πάρκου Λαυρίου. Μεταξύ άλλων έχουμε μετεκπαιδεύσει σε αυτό το Master ως τώρα δεκάδες υψηλού επιπέδου στελέχη και του Υπουργείου Πολιτισμού.

Ένα κρίσιμο σημείο, το οποίο πιθανόν αγνοούν οι συντάκτες της αρχικής ανάρτησης, είναι πως όλη αυτή η επιστημονική δουλειά, η οποία μπόρεσε να γίνει σε χρόνο λίγο περισσότερο από δώδεκα μήνες, προσφέρεται δωρεάν από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στο Δήμο Αγράφων.

Τούτο είναι συνέχεια μίας μακράς παράδοσης. Το Ίδρυμά μας έχει κατ’ επανάληψη πράξει το ίδιο, όπως πρόσφατα στην αποκατάσταση του Γεφυριού της Πλάκας, στα έργα του Λαυρίου, στις πληττόμενες από πυρκαγιές και σεισμούς περιοχές και όπου αλλού η κοινωνία χρειάστηκε βοήθεια και αυτή μπορούσε να δοθεί στα πλαίσια του θεσμικού ακαδημαϊκού ρόλου του μεγαλύτερου και αρχαιότερου τεχνολογικού πανεπιστημίου της χώρας μας. Οι μελέτες ωρίμανσης τις οποίες δρομολόγησε το ΥΠΠΟΑ, όπως ενημερωθήκαμε από το δημοσίευμά σας, ολοκληρώνονται ήδη δωρεάν από το ΕΜΠ και θα διατεθούν στον Δήμο Αγράφων και βέβαια σε όποιον φορέα του Δημοσίου αναλάβει τη συνέχεια του έργου. Οι σημαντικές μελέτες αυτές, αν είχαν εκπονηθεί με όρους δημοσίων υπηρεσιών θα χρειάζονταν μία δεκαετία για να ολοκληρωθούν. Αν είχαν εκπονηθεί από τον ιδιωτικό τομέα θα είχαν κόστος 4-5 φορές υψηλότερο από αυτό που ενέταξε το ΥΠΠΟΑ στο ΕΣΠΑ και όχι με την ποιότητα της δουλειάς του Πολυτεχνείου.

Τέλος θέλω να δηλώσω στους αναγνώστες και τις αναγνώστριές σας ότι ο λόγος που τόσο εγώ, όσο και οι συνάδελφοι πανεπιστημιακοί οι οποίοι έχουν εμπλακεί -οι καθηγήτριες αρχιτεκτονικής Έλενα Κωνσταντινίδου και αστικού σχεδιασμού Βάσω Τροβά, ο καθηγητής τοπογράφων Γιώργος Πανταζής, ο καθηγητής μεταλλειολόγων Δημήτρης Καλιαμπάκος όπως και οι νεότεροι/ες ερευνητές και ερευνήτριες το οφείλουμε σε μεγάλο βαθμό στη συγκινητική ανταπόκριση και συνεργασία με τον Δήμο Αγράφων, στην απόλυτη συναίνεση της τοπικής κοινωνίας και στη φιλοξενία από τους κατοίκους αυτού του υπέροχου τόπου.

Για αυτό οι ανταγωνισμοί και οι «αποκλειστικότητες» είναι αχρείαστες. Εμείς, τα εργαστήριά μας και οι σχολές μας, είμαστε εδώ να βοηθήσουμε, αν η τοπική κοινωνία το επιθυμεί. Και είναι χαρά μας και χρέος μας απέναντι σε ό,τι συμβολίζει η Βίνιανη.

Με την εκτίμηση μου,

Νίκος Μπελαβίλας

Καθηγητής ΕΜΠ

Διευθυντής Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος

Το σχετικό άρθρο εδώ:

Το έργο ανάδειξης της ιστορικής Βίνιανης μπαίνει στην τελική ευθεία προς την υλοποίηση

Σύντομο βιογραφικό του καθηγητή ΕΜΠ Νίκου Μπελαβίλα

Ο Νίκος Μπελαβίλας γεννήθηκε στον Πειραιά το 1959. Είναι καθηγητής πολεοδομίας και ιστορίας της πόλης στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και διευθύνει το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος.

Διηύθυνε το Γραφείο Λαυρίου του ΕΜΠ για τη δημιουργία του Τεχνολογικού-Πολιτιστικού Πάρκου, το Βιομηχανικό Μουσείο Ερµούπολης και είναι επιστημονικός υπεύθυνος του έργου του Μουσείου Μεταλλείας-Μεταλλουργίας Λαυρίου. Συμμετείχε στον σχεδιασμό του Μητροπολιτικού Πάρκου στο Γουδί, του θαλασσίου μετώπου της Ελευσίνας, του Τεχνικού Πανεπιστημίου στη Λεµεσό, των επεκτάσεων του Τραµ στην Αθήνα και Πειραιά, κ.α. Επικεφαλής της μελέτης του κτιρίου της νέας Ταινιοθήκης της Ελλάδος, όπως και των ερευνών του ΕΜΠ για τα ιστορικά μεταλλεία στο Αιγαίο, το Μητρώο Ελληνικής Βιομηχανικής Κληρονομιάς, το ιστορικό κέντρου της Πρέβεζας, το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού, το στρατηγικό σχέδιο για τις ακτές του Σαρωνικού και της αποτύπωσης των προσφυγικών οικισμών του Πειραιά. Το 2018-2019 ήταν επικεφαλής της κρατικής εταιρείας «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε». Είναι μέλος της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς – TICCIH, του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων – ICOMOS και από το 2007 επιστημονικός αξιολογητής των ιστορικών πόλεων του World Heritage List της UNESCO. Έχει βραβευτεί σε διεθνείς και πανελλήνιους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς.

Έχει γράψει τα βιβλία “Λιμάνια και Οικισμοί στο Αιγαίο της Πειρατείας”, “Τόποι Ανθρώπων – σχόλια για το χώρο και την πολιτική” και “Ιστορία της Πόλης του Πειραιά, 19ος-20ος αιώνας”. Συμμετείχε με άρθρα του στους συλλογικούς τόμους “Αιγαίο: διάσπαρτη πόλη” στη 10η Biennale Αρχιτεκτονικής Βενετίας 2006, “Αthens-Absolute Realism” στην 8η Biennale Αρχιτεκτονικής Βενετίας 2002, ” Ελλάδα της θάλασσας”, “Ιστορικός βιομηχανικός εξοπλισμός στην Ελλάδα”, “Το ελληνικό τοπίο”, “Το Αιγαίο Πέλαγος. Χαρτογραφία και ιστορία, 15ος – 17ος αιώνας”, “Ορυχεία στο Αιγαίο 19ος-20ος αιώνας-Βιομηχανική αρχαιολογία στην ΕΛλάδα”, “Σύγχρονα ελληνικά τοπία”, “Το Μπάουχαους και η Ελλάδα. Η νέα ιδέα της σύνθεσης στις τέχνες και την αρχιτεκτονική” κ.α.